ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ေနရပ္စြန္႔ခြာ စစ္ေဘးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသူေတြဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တရား မွ်တမႈမရွိတဲ့ဒဏ္ကို တစ္ရစ္ၿပီးတစ္ရစ္ ခါးစည္းခံခဲ့ၾကရတယ္။ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္မွာလည္း သန္းေခါင္ ထက္ညနက္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရတုန္းပါပဲ။
ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဆက္လ်က္ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိသည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမ်ားသည္လည္း ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းအေရးနိမ့္လ်က္ရွိသည္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအားလံုး-ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပႏွစ္ရပ္စလံုး- အေနျဖင့္ ယခုကဲ့သို့ မေအာင္ျမင္ခဲ့ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္လိုအပ္လွသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဒီမုိကေရစီကုိတည္ေဆာက္လိုလွ်င္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းကြန္ရက္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူ့ကိုယ္စားျပဳအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ ျပည္သူမ်ားအၾကားအားေကာင္းရေပမည္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ကရင္၊ ကယား၊ ပအို၀္း၊ ရွမ္း၊ လားဟူႏွင့္ ကခ်င္ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရသည့္ စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲမ်ားကို ႏွီးေႏွာတိုင္ပင္၍ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာႏိုင္ ေစရန္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၈-၁၀ ရက္ေန႔အတြင္း ေတြ႔ဆံုစည္းေ၀းခဲ့ၾကပါသည္။ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ား၏ ဘ၀မ်ားအေပၚ ရိုက္ခတ္လ်က္ရွိသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအားလံုး၌ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူ မ်ား၏ သေဘာထားမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္တို႔ယူဆပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားညီလာခံ(MOFF)ကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွစ၍ စီစဥ္က်င္းပလာခဲ့ သည္မွာ ယခု(၇)ႀကိမ္တိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါသည္။
ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာရံုး(UNODC)၏ လတ္တေလာထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ “၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘိန္းစစ္တမ္း”၌ ပဋိပကၡတြင္း ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႕ကို တိတိပပစြပ္စြဲေျပာဆိုထားသည့္ အခ်က္မ်ားပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။ ဤ သံုးသပ္ခ်က္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရႈပ္ေထြးလြန္းလွသည့္ လက္ေတြ႔အေျခအေနမ်ားကို ထင္ဟပ္မႈမရွိဘဲ လိုရာဆြဲ၍ မည္ကဲ့သို႔ပံုေဖာ္ေရးသားထားေၾကာင္း ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားပါ သည္။
တ႐ုတ္-ျမန္မာ စီးပြားေရးစႀကၤန္ (China Myanmar Economic Corridor, CMEC) တည္ေဆာက္ေရး နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကို ၂၀၁၈၊ စက္တင္ဘာလမွာ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္အစိုးရတို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ CMEC သည္ တ႐ုတ္အင္ပါယာႏွင့္ အေနာက္တိုင္း ေစ်းကြက္မ်ားကို တခ်ိန္က ခ်ိတ္ဆက္ ေပးခဲ ့သည့္ ေရွးေဟာင္းပိုးလမ္း မႀကီးကိုႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုအသြင္ ျပန္လည္ ပုံေဖာ္မည့္ တ႐ုတ္ပိုးလမ္းမသစ္ စီမံကိန္း (Belt and Road Initiative, BRI) ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္သည့္ ေျမယာဆိုင္ရာ ရပိုင္ခြင့္ လူ႔အခြင့္အေရး
အႏွစ္ခ်ဳပ္
ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးသည္ စိုက္ကြက္တစ္ခုကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္လည္မစိုက္ပ်ိဳးမီ သစ္ေတာ သစ္ပင္မ်ား ျပန္လည္ေပါက္ေရာက္ရွင္သန္ႏိုင္မည့္ ကာလအပိုင္းအျခားတစ္ခုအထိ အနားေပးသည့္စနစ္မ်ိဳးျဖင့္ ရာသီအလိုက္သီးႏွံမ်ားကို ေရာေႏွာစိုက္ပ်ိဳးသည့္ သီးႏွံ-သစ္ေတာေရာေႏွာစိုက္ပ်ိဳးမႈ ပံုစံတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈကို အေထာက္အကူျပဳရန္အတြက္ လူထုလူတန္းစားမ်ား၏ ေျမ ယာရပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးမ်ားကို မျဖစ္မေနအကာအကြယ္ေပးရမည္။
ႏုိင္ငံတဝွမ္းမွာ႐ွိတဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ အားလုံးအတြက္ ႏုိင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုအပ္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပါရာဒုိင္းတစ္ခု၏ ေထာင္ေခ်ာက္မ်ားကို ေ႐ွာင္႐ွားသြားႏိုင္မည့္ ေရ႐ွည္တည္တ့ံ မည့္ ဖြံ ့ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုေပၚတြင္ ေလွ်ာက္ လွမ္းရန္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလား။ အဆိုပါလမ္းေၾကာင္းသည္ ျဖစ္ႏိုင္ ေျခ႐ွိ႐ုံမွ်မက မျဖစ္မေန ေလွ်ာက္လွမ္းရန္ လိုအပ္ေသာ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္သည္ကို ဤအစီရင္ခံတြင္ အဆုိျပဳေဆြးေႏြး တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းမႈ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အလုပ္မျဖစ္သျဖင့္ လက္ရွိအခ်ိန္၌ ေရွ႕မတိုးသာ ေနာက္မဆုတ္သာျဖင့္ တိုးတက္မႈဆိတ္သုဥ္းလ်က္ရွိသည္။
TNI ၏ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာစီမံကိန္းသည္ အားလံုးပါ၀င္၍ အဓြန္႔ရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ ထြန္းလာေစရန္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရင္း တစ္ရွိန္ထိုးတံခါးပြင့္လာသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ လာရႏိုင္သည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ေစရန္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား(တိုင္းရင္းသား)ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလ်က္ရွိသည္။ TNI အေနျဖင့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္လံုး၏ လယ္ယာ ဥယ်ာဥ္ျခံေျမ တရားမွ်တေရး၊ အျခားနည္းျဖင့္ ေျပာင္းလဲဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ လူသားဆန္သည့္ မူး ယစ္ေဆး၀ါးမူ၀ါဒမ်ားကို အတူတကြေပါင္းစပ္ထားသည့္ အစီအစဥ္အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမ ေဒသမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထူးတလည္ နားလည္ကၽြမ္းက်င္လာေစရန္ အစဥ္အဆက္ ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ လာခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေက်းလက္ေနလူထုလူတန္းစားမ်ား၏ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ကံၾကမၼာမ်ား သည္ ၎တို႔၏ ေျမႏွင့္ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္လ်က္ရွိ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တြင္းထြက္သယံဇာတတူးေဖာ္ေရးႏွင့္ ဧရာမအေျခခံအေဆာက္အအံု စီမံကိန္း မ်ားအေပၚ အၿမဲတမ္းစိတ္၀င္စားမႈ ႀကီးမားလြန္းလွသည့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားက ႏိုင္ငံ တြင္း ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ၏ ျခိမ္းေျခာက္မႈဒဏ္ခံေနရသည့္ ရြာသူရြာသား မ်ားကို ထပ္မံေနရပ္စြန္႔ခြာရေစသည့္ ရလဒ္မ်ိဳးကို ထြက္ေပၚလာေစသည့္ ဥပမာ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ ကဲ့သို႔ေသာ စီမံခ်က္မ်ား ခ်မွတ္က်င့္သံုးမႈဆီသို႔ ဦးတည္သြားေစလ်က္ရွိသည္။ သို႔ျဖစ္၍ TNI အေနျဖင့္ ေက်းလက္ေနလူထုလူတန္းစားမ်ား၏ ေျမ၊ ေရ၊ သစ္ေတာႏွင့္ သားငါးရယူအသံုးခ်ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရး ကို ဦးစားေပးသည့္ မူ၀ါဒမ်ားကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳသည့္ ျပည္တြင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ လက္တြဲ၍ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမာၻေပၚရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု ကြဲျပားစံုလင္မႈအရွိဆံုး ႏိုင္ငံမ်ား၌ တစ္ခုအပါအ ၀င္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံလူဦးေရ၏ ၄၀% နီးပါးရွိသည့္ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရး မ်ားသည္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုအမ်ား အျပား အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ မွီခိုလ်က္ရွိသည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ားႏွင့္ အရင္းအျမစ္မ်ား အေပၚ သက္ေရာက္လ်က္ရွိသည့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ိဳးစီးပြားခ်င္းအားၿပိဳင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္ရွည္လ မ်ားျငင္းပယ္ခံခဲ့ရၿပီး တျဖည္းျဖည္းေဘးေရာက္လာေနသည္။ ဤနယ္ပယ္က႑ႏွင့္ ပတ္သက္၍ TNI သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ တိုင္း ရင္းသားအေျချပဳ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ သက္ရွိအခန္းက႑ကို အားေပးျမွင့္တင္သည့္ လုပ္ ငန္းမ်ားကို ဗဟိုျပဳ၍ အေလးေပးေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
TNI သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ မူးယစ္ေဆး၀ါးေရးရာ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္မႈကို တစ္စိုက္မတ္မတ္ အာရံုစိုက္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့သည္။ TNI သည္ ပဋိ ပကၡႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဒဏ္သင့္ နယ္ေျမေဒသမ်ားရွိ မိမိတို႔၏ လူမႈစီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ိဳးရလဒ္မ်ား အတြက္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈအေပၚ မွီခိုရွင္သန္ေနၾကရသည့္ လူထုလူတန္းစားမ်ား၏ ဘိန္းစိုက္ခင္းမ်ားကို အတင္းအဓမၼ လိုက္လံဖ်က္ဆီးမႈအပါအ၀င္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈျပင္းထန္သည့္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးမႈေလွ်ာ့ခ် ေရးမူ၀ါဒမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားညီလာခံ(MOFF)ကဲ့သို႔ေသာ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အ စည္းမ်ားႏွင့္အတူ ေလ့လာဆန္းစစ္၍ အစားထိုးႏိုင္မည့္ အျခားေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းမ်ားကို အဆိုျပဳ တင္ျပလ်က္ရွိပါသည္။ TNI သည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသူမ်ား၏ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ အႏၱရာယ္ေလွ်ာ့ခ် ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အားေပးျမွင့္တင္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း မူးယစ္ေဆး၀ါးဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္ရလာေစရန္အတြက္ ျမန္မာမူးယစ္ေဆး၀ါးေရးရာမူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲေရး စည္းရံုးအ ေရးဆိုမႈအဖြဲ႔(DPAG) အပါအ၀င္ ျပည္တြင္းအဖြဲ႔အစည္းေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ထဲထဲ၀င္၀င္ လက္တြဲေဆာင္ ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ မူးယစ္ေဆးသုံးစြဲသူမ်ား၏ က်န္းမာေရးကုိ ဦးစားေပးသည့္ ေခတ္မီတုိးတက္ေသာ မူဝါဒမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျခင္းအတြက္ထက္ တရားမဝင္မူးယစ္ေဆး အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴ (ဟီး႐ုိးအင္း) သုံးစြဲသူဦးေရ ျမင့္မားျခင္းအပါအဝင္ အလြန္ႀကီးမားလွသည့္ မူးယစ္ေဆးျပႆနာမ်ားရွိေနျခင္းအတြက္ ပုိ၍လူသိမ်ားလွပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ မၾကာမီအခ်ိန္အတြင္း ယင္းသုိ႔ေသာ အေျခအေနမွ အေျပာင္းအလဲမ်ားရွိလာႏုိင္ပါသည္။
