က်န္းမာေရးကို ေရွးရွဳေသာ ဥပေဒအခင္းအက်င္းသို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မူးယစ္ေဆး၀ါးဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္ စိစစ္သံုးသပ္ျခင္း

အဖြင့္မိတ္ဆက

ဤအစီရင္ခံစာသည္ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံယစ္မ်ိဳးအက္ဥပေဒ၊ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားဆိုင္ရာဥပေဒ၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစေသာေဆး၀ါးမ်ားဆိုင္ရာ နည္းဥပေဒ တို႔အပါအ၀င္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ားကို ဆန္းစစ္သံုးသပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါဥပေဒမ်ား စတင္အသက္၀င္ ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ၌ အေရးပါသည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ဥပေဒကို စိစစ္ျပင္ဆင္မည့္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အခ်ိန္ကိုက္ျဖစ္ရံုမွ်မက မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ပိုမိုတိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ အလားအလာေကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ ေပးၿပီးျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ျပႆနာ ရပ္မ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားေပၚေပါက္လာ ေအာင္အေထာက္အကူျပဳလ်က္ရွိသည္။

ျပည္တြင္းအေနအထားမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အေကာင္းဆံုးအေလ့အထမ်ားကို ထည့္သြင္းေပါင္းစပ္၍ မူးယစ္ေဆး၀ါးေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစားရလ်က္ရွိသည့္ လူထုအတြက္ လိုအပ္လ်က္ရွိသည့္ က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအကူအညီမ်ားကို လက္လွမ္းမီအသံုးျပဳ ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မည့္ အလားအလာေကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

ဤဆန္းစစ္သံုးသပ္ခ်က္စာတမ္း၌ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ မူ၀ါဒေရးရာမူေဘာင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျခံဳငံုဆန္းစစ္ခ်က္ အက်ဥ္းပါရွိသည့္ ေယဘုယ်သံုးသပ္ခ်က္ျဖင့္ စတင္ထားပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ဥပေဒပါ အခ်ိဳ႕ေသာပုဒ္မမ်ားအေပၚ အေသးစိတ္စိစစ္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ရွင္း လင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထို႔ျပင္ ဆန္းစစ္သံုးသပ္မႈအတြင္း ႏိုင္ငံတကာတာ၀န္၀တၱရား မ်ားႏွင့္ အေကာင္းဆံုးအေလ့အထမ်ားကိုလည္း မီးေမာင္းထိုးျပထားပါသည္။ ေနာက္ဆံုး အေနျဖင့္ စာတမ္းအဆံုးပိုင္း၌ နိဂံုးခ်ဳပ္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အႀကံျပဳေထာက္ခံခ်က္ အခ်ိဳ႕ကို သံုးသပ္တင္ျပထားပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား

ႏွစ္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ သံုးစြဲမႈပံုစံမ်ား ေျပာင္း လဲလာသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဆိုးရြားျပင္းထန္သည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ စိန္၃ ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ရလ်က္ရွိသည္။ ကမာၻလံုးအတိုင္းအတာအရ လက္ရွိ အခ်ိန္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဖဂန္နစၥတန္ၿပီးလွ်င္ ဒုတိယေျမာက္ ဘိန္းစိမ္းစိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္မႈအျမင့္ဆံုး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသည္။ ကနဦးႏွစ္မ်ားအတြင္း က်ဆင္းသြား ခဲ့သည့္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈသည္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္အတြင္း သံုးဆခန္႔ ျပန္လည္ျမင့္တက္ သြားခဲ့သည္။ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားစုကို ေတာင္တန္းေဒသေန ဆင္းရဲသား လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား ရပ္ရြာလူထုမ်ားက စားနပ္ရိကၡာ၊ ေဆး၀ါးမ်ား၊ အ၀တ္အထည္ မ်ားႏွင့္ ပညာေရးအပါအ၀င္ မိမိတို႔၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးသည့္ ၀င္ေငြရသီးႏွံအျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အေျခခံေဆး၀ါးမ်ားကို လက္လွမ္းမီ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္းမရွိသည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ား၌ ဘိန္းကို အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးအျဖစ္ သာမက ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါမ်ားကို ကုသေပးသည့္ ေဆး၀ါးတစ္လက္အေနျဖင့္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ဘိန္းကို ရိုးရာအစဥ္အလာ၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ အရ အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကသည္။ ခ်ဳပ္၍ဆိုရေသာ္ အဆိုပါရပ္ရြာလူထုမ်ားအတြက္ ဘိန္း သည္ ၎တို႔ေန႔စဥ္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ရလ်က္ရွိသည့္ အဓိကအခက္အခဲမ်ားကို ေျပလည္ သြားေစသည့္အျပင္ ဘ၀ကို ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ရွင္သန္ေနထိုင္ခြင့္ရရွိေစသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသည္ ဘိန္းျဖဴႏွင့္ အမ္ဖီတမင္းအမ်ိဳးအစား စိတ္ၾကြေဆး (ATS) တို႔ကို အဓိက ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴး၍ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ အႀကီးအက်ယ္ေမွာင္ခိုတင္ပို႔လ်က္ရွိသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္လည္း ျဖစ္သည္။ ဘိန္းျဖဴႏွင့္ စိတ္ၾကြေဆး (ATS) ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ အေျခခံကုန္ၾကမ္းမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထုတ္လုပ္ျခင္းမရွိသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ တရုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံတို႔မွ အဓိကထားတင္သြင္းလ်က္ ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးအသံုးျပဳမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာ မ်ားကို ဆိုးဆိုးရြားရြား ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ ေနရသည့္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲ မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာ စစ္တမ္းေကာက္ ယူထားျခင္းမရွိသျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသူ အေရအတြက္၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈ လားရာလမ္းေၾကာင္း မ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးအသံုးျပဳမႈပံုစံ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိက်ခိုင္မာသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ မ်ားမရွိေပ။ သို႔ေသာ္လည္း နယ္ေျမေဒသအလိုက္ ေရြးခ်ယ္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ လက္ေတြ႔ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားအရ ဘိန္းျဖဴအေၾကာထဲထိုးသြင္းသူဦးေရ သိသိသာသာျမင့္ တက္လ်က္ရွိၿပီး အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသျဖစ္ေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔တြင္ အမ်ားဆံုးပ်ံ႕ႏွံ႔လ်က္ရွိသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အသံုးျပဳမႈပံုစံ မ်ားေၾကာင့္ သံုးစြဲသူအမ်ားစုသည္ HIV/AIDS ႏွင့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါစီပိုး အပါအ၀င္ ဆိုးရြားသည့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႀကံဳ ေတြ႔ရလ်က္ရွိသည္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးအေၾကာထဲ ထိုးသြင္းအသံုးျပဳမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း HIV/AIDS ကူးစက္ပ်ံ႕ပြားမႈႏႈန္းကို ျမင့္မားလာေစသည့္ အဓိကေမာင္းႏွင္အားတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ႏိုင္ငံအတြင္း၌ စိတ္ၾကြေဆး (ATS) သံုးစြဲသူဦးေရသည္လည္း တစ္ရွိန္ထိုး ျမင့္တက္လာေနသည္။ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည့္ ေဒသအမ်ားစု၌ ရိုးရာ အစဥ္အလာအရ ဘိန္းမဲအသံုးျပဳမႈမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္ေသာ္လည္း ျပႆနာႀကီးႀကီး မားမား ျဖစ္ေပၚေစျခင္း မရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ လက္ရွိမူးယစ္ေဆး၀ါးဥပေဒမ်ားကို ထုတ္ျပန္လိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း အေရးပါသည့္ ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ယင္းတိုု႕ အနက္ အဆိုးရြားဆံုးျပႆနာတစ္ခုမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါး အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းသူအေျမာက္ အမ်ားသည္ သန္႔ရွင္းမႈမရွိသည့္ ေဆးထိုးအပ္မ်ားကို မွ်ေ၀သံုးစြဲေသာေၾကာင့္ HIV ပိုုးကူးစက္ျခင္းခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။

မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ကုန္ကူးမႈသည္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပည္ တြင္းစစ္ဒဏ္ခံခဲ့ရသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ပဋိပကၡကို ပိုမိုဆိုးရြားလာေအာင္ မီးထိုး ေပးလ်က္ရွိသည္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးသည္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ား ျမင့္တက္လာေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေပး၍ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈမရွိေအာင္ အားေပးကူညီလ်က္ရွိသည္။ မူးယစ္ေဆး ၀ါးကုန္ကူးမႈသည္ အင္မတန္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားသည့္ လုပ္ငန္းတစ္ခုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပဋိပကၡအတြင္း ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူမ်ားႏွင့္ ပုလင္းတူဘူးဆို႔ဘက္ ႏိုင္ငံ တကာဒုစရိုက္ဂိုဏ္းႀကီးမ်ားကို ဖိတ္ေခၚလ်က္ရွိသည္။