Ideas into movement
Boost TNI's work
50 years. Hundreds of social struggles. Countless ideas turned into movement.
Support us as we celebrate our 50th anniversary in 2024.
“ကၽြန္ုပ္တို႔မပါလ်င္ ကၽြန္ုပ္တို႔အတြက္မဟုတ္”- တရားဝင္မႈရွိသည့္အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒေရးဆြဲျခင္းျဖစ္စဥ္ပုံေဖာ္ျခင္း TNI သုံးသပ္ခ်က္
Publication date:
အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒသစ္ျပဳစုေရးဆြဲရန္အတြက္ လမ္းျပေျမပုံေရးဆြဲရန္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္မည့္အခ်ိန္တြင္ TNI အေနျဖင့္ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒျဖစ္စဥ္စတင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွ ယခုအခ်ိန္ထိ အေျခအေနမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္ကို ၾကည့္ကာ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ နိုင္ငံတဝန္းရွိ သန္းခ်ီေသာျပည္သူမ်ား၏ ေျမဆိုင္ရာအခြင့္အေရးမည္ကဲ့သို႔ အေနအထားရွိသည္ကို သုံးသပ္ထားပါသည္။
Authors
Article by
Yukari Sekine
လမ္းျပေျမပုံအား ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႏွင့္ အေပၚယံဆန္သည့္ပုံစံပုံေဖာ္ကာ စီးပြားေရးရလဒ္အသားေပးသည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒအသစ္အျဖစ္အဆုံးသတ္မည္ေလာ? သို႔မဟုတ္ေသခ်ာ အခ်ိန္ယူကာက်ယ္ျပန႔္စြာ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သည့္ျဖစ္စဥ္ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ကာ လူမႈတရား မၽွတမႈရွိသည့္ရလဒ္ျဖစ္ေပၚနိုင္ေျခသို႔ဉီးတည္မည္ေလာ? ေကာင္းမြန္သည့္ ရလဒ္ လိုလားလ်င္ ေကာင္းမြန္သည့္ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအေနအထား ႏွင့္ဆိုရလ်င္ ေကာင္းမြန္သည့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒျပဳလုပ္သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုတည္း မလုံေလာက္ပါ။ အျခားေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ တရားမၽွတမႈကင္းမဲ့ျခင္း၊ ယုံၾကည္မႈမရွိျခင္း စသည္တို႔အားေက်ာ္လႊားလိုသည့္ ေမၽွာ္လင့္ ခ်က္ရွိၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ တရားမၽွတမႈရရွိေစနိုင္မည့္ ပို၍ရွည္လ်ားေသာ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလမ္းေၾကာင္း ေပၚသို႔ေရာက္နိုင္ရန္ လမ္းသစ္တစ္ခုစတင္ေဖာက္ရန္အတြက္ ထိုေျပာင္းလဲမႈမ်ား လိုအပ္ေနပါ သည္။
Yukari Sekine
နိဒန္း
ခုႏွစ္ ၂၀၁၉ ကုန္ခါနီးအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ေျမယာဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈ ႏွင့္ဆိုင္ေသာ အေရးပါေသာ အေျပာင္းအလဲအသစ္တစ္ခုျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ၂၀၁၉၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈-၁၉ တြင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒသစ္ေရးဆြဲျပဳစုနိုင္ရန္ တရားဝင္လုပ္ငန္းစဥ္ သို႔မဟုတ္ လမ္းျပေျမပုံေရးဆြဲရန္အတြက္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခု က်င္းပမည္ဟု သိရပါသည္။
ဥပေဒသစ္တည္ေဆာက္ပုံႏွင့္ ပါဝင္မည့္အခ်က္မ်ားသည္ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွေျမယာအခြင့္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ မည္သည့္ လမ္းေၾကာင္းသို႔ ေခၚေဆာင္သြား မည္ကို အဆုံးသတ္တြင္ေတာ့ ရွင္းလင္းလာမည္ျဖစ္သည္။ ထိုမၽွမက ေျမဥပေဒသစ္သည္ “ဖြံၿဖိဳးေရး” ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အဓိပၸယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကိုရွင္းလင္း ေပးမည္ျဖစ္ကာ မည္သည့္ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေလၽွာက္လွမ္းမည္၊ ထိုကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ ရာတြင္ မည္သူေတြက ထိုေရြးခ်ယ္မႈအတြက္ ေပးဆပ္ရလိမ့္မည္ဟု ရွင္းလင္းလာပါမည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ယခုေဆြးေႏြးပြဲသည္ အလြန္အေရးပါေသာအေျပာင္းအလဲတစ္ခု၏အစကို အမွတ္ အသားျပဳေပးပါလိမ့္မည္။
လမ္းျပေျမပုံအား ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႏွင့္အေပၚယံဆန္သည့္ပုံစံပုံေဖာ္ကာ စီးပြားေရးရလဒ္ အသားေပးသည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒအသစ္ အျဖစ္အဆုံးသတ္မည္ ေလာ? သို႔မဟုတ္ေသခ်ာ အခ်ိန္ယူကာက်ယ္ျပန႔္စြာ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သည့္ ျဖစ္စဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ကာလူမႈတရားမၽွတမႈရွိသည့္ ရလဒ္ ျဖစ္ေပၚနိုင္ေျခသို႔ ဉီးတည္မည္ေလာ?
အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒအသစ္ေၾကာင့္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈအရွိနိုင္ဆုံးသူမ်ား၏ အျမင္တြင္ တရားဝင္မႈရွိနိုင္ရန္အတြက္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒလမ္းျပေျမပုံတြင္ “ကၽြန္ုပ္တို႔မပါလ်င္ ကၽြန္ုပ္တို႔အတြက္ မဟုတ္” ဟူသည့္ မူအားေထြးပိုက္ကာ လက္ေတြ႕က်င့္သုံးရန္ အေလးအနက္ထား ႀကိဳးပမ္းရမည္ ျဖစ္သည္။
ျဖစ္နိုင္ေသာအေျခအေနႏွစ္ခု
ယခုအေျခအေနသည္ ၂၀၁၆ အေစာပိုင္းကာလ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒ (NLUP) ျပဌာန္းစဥ္ ကပင္ မူဝါဒတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း အစီအစဥ္ထားရွိၿပီးျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ယခုအေျခအေနကို အစိုးရမွနိင္ငံေရးအကူးအေျပာင္းအတြက္ အဓိကက်ေသာအဆင့္တစ္ခု အေနျဖင့္ ေမၽွာ္မွန္းခဲ့သည္လည္း အခ်ိန္ကာလၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္ အခ်ိန္ကာလမွစတင္ အစီအစဥ္ဆြဲခဲ့ၾကသလဲဆိုသည္မွာ မရွင္းလင္းပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေျမႏွင့္ပတ္သက္၍ မည္သူက မည္မၽွအခြင့္အေရးရွိမည္ဆိုသည္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အဓိကက်သည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို အေပၚပိုင္းမွ လူအနည္းငယ္ကသာ တင္းၾကပ္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတတ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
လက္ရွိအေျခအေနအတြက္ အဓိကေမးခြန္းမွာ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒေရးဆြဲသည့္ျဖစ္စဥ္အား (အခ်ိန္ကာလအပါအဝင္) မည္ကဲ့သို႔ပုံေဖာ္သြားမည္နည္း? ယခုက်င္းပမည့္ လမ္းျပေျမပုံ ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ တြင္ ထိုေမးခြန္းအတြက္ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အေျဖေပးသြား နိုင္မည္ဟု ထင္ရပါသည္။
ယခုေမးခြန္းသည္ နည္းပညာႏွင့္လုပ္ငန္းစဥ္ပိုင္းဆိုင္ရာေမးခြန္းသာမဟုတ္ပါ။ အလြန္ပင္ နိုင္ငံေရး အဓိပၸယ္ေဆာင္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးရလဒ္အတြက္ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ယွဥ္ၿပိဳင္ေနသည့္ အေျခအေနႏွစ္ခုကို စဥ္းစားၾကည့္နိုင္သည္။
အေျခအေနတစ္ခုမွာ ဝင္လာမည့္ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ “အရႈပ္အရွင္းမရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္” လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္နိုင္ရန္အတြက္ အမ်ိဳးသား ေျမဥပေဒသစ္ကို ျမန္နိုင္သမၽွ ျမန္ျမန္ေရးဆြဲၿပီးျပဌာန္းနိုင္မည္။ ထိုကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ရာတြင္ လက္ရွိမ်ားျပားလွေသာ ဥပေဒမ်ားအား “သဟဇာတျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း”ႏွင့္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားၾကား ေျမယာအျငင္းပြားမႈမ်ားကို ၾကားဖ်န္ေျဖျခင္းတို႔ပါဝင္နိုင္သည္။
ပထမအေျခအေနတြင္ ေျမျပသာနာသည္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈျပသာနာသာရႈျမင္ကာ ေျမဥပေဒသစ္ အေနျဖင့္ နိုင္ငံစီးပြားေရးဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္အတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ျမန္နိုင္သမၽွ အရွိန္ျဖင့္ လမ္းေၾကာင္းေဖာက္ကာ လမ္းဖြင့္ေပးရန္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔အေျခအေနကို စစ္တပ္၊ NLD၊ နိုင္ငံျခား စီးပြားေရးႏွင့္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ အျခားအႀကီးစား ေငြေၾကးရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူမ်ားထံမွ ေထာက္ခံမႈအမ်ားဆုံးရနိုင္ပါသည္။ ၎တို႔အေနျဖင့္ လက္ရွိေျမအေျခအေနအား စီးပြားေရးရႈေထာင့္မွ ၾကည့္ကာ ရႈပ္ေထြးသည္ဟုျမင္နိုင္ၿပီး နိုင္ငံဥပေဒ၏ အဓိကအခန္းက႑မွာ အႀကီးစားပုဂၢလိက လုပ္ငန္းဖြံ့ၿဖိဳးေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာေျမရရွိေရးအတြက္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္ေပးရန္ဟုျမင္ၾကသည္။
အျခားျဖစ္နိုင္ေသာအေျခအေနတစ္ခုမွာ မတူညီေသာလမ္းေၾကာင္းအျခားတစ္ဘက္သို႔ တြန္းပို႔ျခင္း ျဖစ္သည္ - ျပည္သူလူထုႏွင့္ အဓိပၸယ္ျပည့္၀သည့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ကာ ၎တို႔ပါဝင္မႈျမင့္တင္နိုင္ရန္အတြက္ အခ်ိန္ကာလပိုဆြဲဆန႔္ကာ ေသခ်ာ စနစ္တက်အခ်ိန္ယူကာ ေဆာင္ရြက္ေသာလုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ေပၚလာနိုင္ရန္ ေထာက္ပံ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ျဖစ္စဥ္ပုံစံမ်ိဳးေဆာင္ရြက္မွသာ ဥပေဒသစ္အေနျဖင့္ ေအာက္ေျခလူထု အတြက္ တရားဝင္မႈရွိနိုင္ၿပီး ျမန္မာျပည္ တစ္ဝန္းရွိ ျပည္သူအေျမာက္အမ်ား၏ ေထာက္ပံ့ မႈရရွိနိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားေစပါသည္။ အမ်ိဳးသား ေျမဥပေဒလမ္းျပေျမပုံအေနျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ရန္ အေထာက္အကူျပဳလိုလ်င္ ယခုကဲ့သို႔ တရားဝင္မႈရရွိရန္ႏွင့္ ေထာက္ပံ့မႈရရန္ လိုအပ္ပါသည္။
မတူညီေသာ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကလည္း ဒုတိယအေျခအေနကို ေထာက္ခံနိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ အေျခခံအားျဖင့္ အက်ိဳးစီးပြားဆိုင္ရာစိတ္ဝင္စားမႈ ရွိနိုင္ေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္း တြင္ ၎တို႔ကုမၸဏီ၏ ဂုဏ္သိကၡာထိခိုက္နိုင္ဖြယ္အေျခအေန ႏွင့္/သို႔မဟုတ္ ေသခ်ာစီမံခန႔္ခြဲမႈ မရွိေသာ ေျမရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈမ်ားေၾကာင့္ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈမ်ားရွိလ်င္ အျခားသူမ်ား၏အျမင္တြင္ ၎တို႔ကိုထိခိုက္ႏွစ္နာမႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ျမင္လာနိုင္ျခင္းကို ႀကိဳတင္ေရွာင္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ လည္းျဖစ္သည္။ ယခုအေျခအေနကို ေထာက္ခံသူအားလုံးမဟုတ္လ်င္ပင္ အမ်ားစုမွာ အားလုံးပါဝင္နိုင္ကာ က်ယ္ျပန႔္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခု ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ လက္ရွိၾကဳံေတြ႕ေနရေသာ လူမႈတရားမၽွတမႈဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ ျပသာနာမ်ား ႏွင့္ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို လက္လွမ္းေျဖရွင္းနိုင္ရန္ ေမၽွာ္မွန္းၾကပါလိမ့္မည္။ ထိုေမၽွာ္မွန္းခ်က္ အသက္ဝင္လာဖို႔ ႀကိဳးပမ္းသည့္အခါတြင္ အလြန္ခက္ခဲေသာ အတားအဆီးမ်ားၾကဳံေတြ႕နိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ အတားအဆီးမ်ားမွာ အမ်ိဳးသား ေျမဥပေဒလမ္းျပေျမပုံတည္ေဆာက္မႈျဖစ္စဥ္အတြင္းပိုင္းတြင္ ၾကဳံေတြ႕နိုင္ေသာ္ လည္း အျခားမ်ားျပားလွေသာ အတားအဆီးမ်ားမွာမူ ယခုျဖစ္စဥ္မွ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိနိုင္သည့္ ျပင္ပအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ကာ ပိုေျဖရွင္းရခက္ပါမည္။
လက္ေတြ႕တြင္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒလမ္းျပေျမပုံလုပ္ငန္းစဥ္ေရးဆြဲသည့္ျဖစ္စဥ္သည္ ၂၀၁၄-၂၀၁၆ အတြင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒေရးဆြဲရန္ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသည့္ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ဆက္စပ္၍ ၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရေသာျပသာနာပုံစံတူမ်ားကို ျပန္လည္ အသက္သြင္းေနပါသည္။ ထိုသို႔စဥ္းစားလ်င္ ယခုတစ္ႀကိမ္သည္ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈ မူဝါဒေရးဆြဲရာမွ စတင္ခဲ့ေသာ ေျမအခြင့္အေရးရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းရသည့္ အေလ်ာ္အစား ႀကီးမားသည့္ နိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲ ဒုတိယတစ္ေက်ာ့ဟုပင္သတ္မွတ္နိုင္ကာ ေက်းလက္ေဒသ တြင္ေနထိုင္၍ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳေနသည့္ သန္းခ်ီေသာဘဝမ်ားအေပၚ တိုက္ရိုက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္နိုင္သည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သည့္ ျဖစ္စဥ္တြင္ပါဝင္ၾကရဉီးမည္ျဖစ္ သည္။
သို႔ေသာ္ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အေျခအေနအားလုံးသည္ အလြန္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
လက္ရွိအေျခအေန
အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒျပဌာန္းခဲ့သည္မွာ ယခုအခ်ိန္ထိဆိုလ်င္ ၃ႏွစ္ႏွင့္ ၁၀လခန႔္ ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒသည္ ေပၚလစီအေနျဖင့္သာရွိခဲ့ၿပီး ဥပေဒ အေပၚတြင္ တိုက္ရိုက္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမရွိပါ။ လက္ရွိအစိုးရအေနျဖင့္ မူဝါဒအား ေလးနက္စြာ အသုံးခ်မႈရွိမေနျခင္းကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒေရးဆြဲျခင္း ျဖစ္စဥ္အေပၚတြင္ ၎အေနျဖင့္ နိုင္ငံေရးအရ လႊမ္းမိုးမႈရွိမည္မွာ သက္ေသမထူနိုင္သ၍ အလြန္သံသယျဖစ္ဖြယ္ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ အမ်ိဳးသားေျမအသုံးခ်မႈမူဝါဒျဖစ္စဥ္အား (ႏွိုင္းယဥ္ေျပာရလ်င္) ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈ အရွိဆုံးျဖစ္စဥ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾကပါသည္။ ထိုျဖစ္စဥ္တြင္ အစိုးရမွ တရားဝင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ လမ္းေၾကာင္းအတြင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ လမ္းေၾကာင္း ျပင္ပမွေသာ္လည္းေကာင္း အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း ႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူ အမ်ားအျပားပါဝင္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္ေစခဲ့ပါသည္။ သတိခ်ပ္ရန္မွာ NLUP ျဖစ္စဥ္မွာ အလြန္ကန႔္သတ္မႈရွိခဲ့ကာ မူၾကမ္းသည္မွာလည္း နိုင္ငံအတြင္းရွိ အလြန္အေရးပါသည့္ ေျမႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ သူအမ်ားစု၏ အခက္အခဲမ်ား၊ စိုးရိမ္မႈမ်ား၊ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ျခင္းလုံး၀မရွိခဲ့ပါ (TNI’s Pro-business or Pro-poor? – Making sense of the recently unveiled draft national land use policy ဖတ္ရန္)။ ပို၍မ်ားလာေသာ ေျမသိမ္းမႈမ်ားႏွင့္ အတင္းအၾကပ္ေရႊ႕ေျပာင္းခံရမႈမ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား၏ စိုးရိမ္စိတ္အလြန္ျမင့္တက္လာကာ ေနာက္ဆုံးတြင္ လူထုပါဝင္ရန္ႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္ေပးရန္ အတိုင္းအတာအနည္းငယ္သာျဖစ္ေသာ္လည္း အေရးပါသည့္အခြင့္အလမ္းတံခါးေပါက္ ပြင့္ခဲ့ ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အလုံးစုံျပည့္စုံမႈမရွိေသာ္လည္း ပို၍ ေကာင္းမြန္သည့္ ရလဒ္ထြက္ေပၚ ခဲ့ပါသည္။ ယခင္သတ္မွတ္ထားသည့္ အခ်ိန္ ၃ပတ္မွ ၈ပတ္အထိ အခ်ိန္တိုးေပး ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးရန္ အခ်ိန္ရခဲ့ပါသည္။ ထိုကာလအတြင္း အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ တနိုင္ငံလုံး ျခဳံငုံကာ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသည့္ပြဲေပါင္း ၇၄ ပြဲကို လူေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ပါဝင္ကာ ေဆာင္ရြက္နိုင္ ခဲ့ပါသည္။ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွ လြတ္ေျမာက္ခါစ နိုင္ငံတစ္ခုအေနႏွင့္ ဆိုရလ်င္ ထိုေျခလွမ္းသည္ ေသးငယ္သည္ဟုမဆိုနိုင္ပါ။
ယခုတပတ္အတြင္းျပဳလုပ္သြားမည့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒေရးဆြဲရန္ လမ္းျပေျမပုံေဆြးေႏြးမည့္ အစည္းအေဝးသည္ အလြန္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီျဖစ္သည့္ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ သုံးႏွစ္တာကာလအတြင္း ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ယခုအခ်ိန္ကို ေစာင့္ေနခဲ့ေသာ္ လည္း အေျခအေနအရပ္ရပ္မွာ အလြန္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
NLUP ျပဌာန္းၿပီး ၂ႏွစ္ၾကာတြင္ ၂၀၁၂ လယ္ယာေျမဥပေဒႏွင့္ ၂၀၁၂ ေျမလြတ္၊ေျမလပ္ ႏွင့္ ေျမရိုင္းမ်ားစီမံခန႔္ခြဲမႈဥပေဒ(VFV)တို႔ကို ျပင္ဆင္သည့္ဥပေဒသစ္ကို ေက်းလက္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားမွ ျပည္သူမ်ား အျပင္းအထန္ကန႔္ကြက္ခဲ့သည့္တိုင္ ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယခင္ကပင္ အလြန္မုန္းတီးခဲ့ၾကသည့္ VFV ဥပေဒအား ျပင္ဆင္ၿပီးပိုအားေကာင္းေစေသာ ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အလြန္အမင္းထိခိုက္ခဲ့ပါသည္ (TNI သုံးသပ္ခ်က္မ်ား “"က်ဳပ္တို႔အေပၚစစ္ေၾကညာျခင္း" - ၂၀၁၈ခုႏွစ္ VFV ဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ႏွင့္ သုံးသပ္ခ်က္မ်ား တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အေပၚ ရိုက္ခတ္မႈမ်ား” ႏွင့္ “ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ေျမလြတ္၊ေျမလပ္၊ေျမရိုင္း စီမံခန႔္ခြဲေရးဥပေဒအေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ၊ တစ္နိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညႇိႏွိုင္း ေဆြးေႏြးမႈအလားအလာ”ဖတ္ရန္)။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းကြန္ယက္မ်ားအေနျဖင့္ - ဥပမာ ဒို႔ေျမကြန္ရက္ - ထိုဥပေဒမ်ားကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္ေပးကာ စနစ္တက်ေလ့လာ၍ ၎တို႔၏ အျမင္ႏွင့္ ျပဳျပင္လိုေသာအခ်က္မ်ားကို အစိုးရထံသို႔ အဆိုျပဳခဲ့ပါသည္ (လက္ရွိေျမႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ဥပေဒမ်ား၊ ၎တို႔ကိုျပင္ဆင္ေရးဆြဲမႈမ်ားအေပၚ ဒို႔ေျမကြန္ရက္၏ သေဘာထားေၾကညာခ်က္ ဖတ္ရန္)။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈကာ ေက်းလက္ေဒသေန အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳေနသူမ်ားအတြက္ ယခင္ဥပေဒထက္ပင္ ပိုဆိုးရြားေသာ VFV ျပင္ဆင္ သည့္ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ေျမဧက ၄၇သန္းအား ေျမလြတ္၊ ေျမရိုင္းအျဖစ္ ေၾကညာထားကာ ထိုေျမမ်ား၏ ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ တိုင္းရင္းသားေဒသ တြင္ရွိၿပီး စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္အတြက္ လက္ကမ္းေပးရန္ အဆင္သင့္အေျခအေန ျဖစ္ေနပါသည္။ ေတာင္သူ အေျမာက္အျမားသည္လည္း ယခုဥပေဒေအာက္တြင္ ရာဇဝတ္ သားမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔အေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္ နိုင္ငံတဝန္းရွိ ေက်းလက္ေဒသရွိ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳေနသူမ်ားအေနျဖင့္ အစိုးရမွ ၎တို႔၏ တရားဝင္မႈရွိသည့္ ေျမအခြင့္အေရးကို အာမခံေပးနိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ယုံၾကည္မႈ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
တခ်ိန္တည္းတြင္ ေျမယာက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ အျခားလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္သည္မွာ လည္း ရပ္တန႔္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ တိုင္းရင္းသား ဓေလ့ထုံးတမ္းေျမယာစနစ္ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္၊ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန႔္ခြာတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသူမ်ား ႏွင့္ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား၏ ေျမယာဆိုင္ရာရပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးမ်ားကိုျပန္လည္ေပးအပ္ရန္ စသည့္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ လက္ရွိျပဌာန္းဥပေဒမ်ား ႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိဟုဆိုကာ စစ္တပ္မွ အႀကိမ္ႀကိမ္ျငင္းပယ္ျခင္းခံရကာ ဖယ္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ ပို၍ပင္ေဝးလာခဲ့ပါသည္ (ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ ၏ “ေရွဆက္ရန္ မျဖစ္နိုင္ေတာ့သည့္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈခရီး - ေျမယာက႑ ေဆြးေႏြးမႈမွခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာျခင္း” ဖတ္ရန္)။ ၂၀၁၆ မွ ၂၀၁၈ ႏွစ္ႏွစ္တာကာလ အတြင္း တြင္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေပါင္း ၇၀၀ေက်ာ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ကာ တိုင္းျပည္ေနရာအႏွံအျပားတြင္ လူေပါင္း ၁၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ အသစ္ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္အစပိုင္းကာလတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံအေနျဖင့္ “သမိုင္းတြင္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွ ေသာင္ၿပိဳ ကမ္းၿပိဳအနိုင္ရခဲ့ေသာ အစိုးရသစ္ကို ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ကာ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းေလၽွာက္လွမ္းနိုင္မည့္ တႀကိမ္တခါမွမရွိခဲ့ေသာ အခြင့္အေရးရရွိခဲ့ပါသည္” (TNI သုံးသပ္ခ်က္ “လမ္းဆုံေရာက္ေနသည့္ ျမန္မာ့ေျမယာ အခင္းအက်င္း” ဖတ္ရန္)။ သို႔ေသာ္ထိုအခြင့္ အေရးအား အမ်ားစုျဖဳန္းတီးျခင္းခံလိုက္ရကာ ထိုအစားပို၍နက္ရွိုင္းေသာ သံသယမ်ားႏွင့္ ပ်က္သုန္းသြားေသာ ယုံၾကည္မႈမ်ားႏွင့္ တြဲဘက္ကာ ပိုအက်ည္းတန္ေသာ ေျမျပသာနာမ်ား ရင္ဆိုင္ လာရပါသည္။
Thant Zin
ေျမလြတ္၊ေျမလပ္ႏွင့္ေျမရိုင္းမ်ားစီမံခန႔္ခြဲမႈဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ဥပေဒ ျပဌာန္းျခင္း၊ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ပြားေနသည့္ ေျမယာသိမ္းယူျခင္း၊ ရပ္တန႔္မသြားသည့္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ႏွင့္ ေခ်ာင္ပိတ္မိ ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အားလုံးသည္ “ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ရန္ႏွင့္ တနိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျဖင့္ မတရားခံစားေနရမႈမ်ား၏ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အခြင့္အလွမ္းမ်ားကိုယုတ္ေလ်ာ့ေစခဲ့ၿပီျဖစ္သည္” (Analysis of the Vacant, Fallow, and Virgin Land Management Law by Saw Alex Htoo and Frank Scott ဖတ္ရန္)။ ေျမယာက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ခ်ဥ္းကပ္မည့္ပုံစံကို လြန္စြာမွမေျပာင္းလဲနိုင္လ်င္ ေခတ္အဆက္ဆက္ဖယ္က်ဥ္ခံထားရသူမ်ား ႏွင့္ ထိခိုက္ရွလြယ္သည့္ လူအုပ္စုမ်ားအေနျဖင့္ ပါဝင္နိုင္ဖို႔ရန္ အလြန္ခဲယဥ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။ လူမႈေရးတရားမၽွတမႈႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ခိုင္ျမဲစြာ တည္ေဆာက္ထားသည့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒတစ္ရပ္ထြက္လာနိုင္ရန္အတြက္ ထိုအေျခအေန လိုအပ္ပါသည္။
လိုအပ္သည့္အေျခအေနမ်ား
အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒေရးဆြဲသည့္ျဖစ္စဥ္အေနျဖင့္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ေသာ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈရွိျခင္း၊ ပူးေပါင္းပါဝင္ျခင္း၊ ထည့္သြင္းပါဝင္ေစျခင္း၊ အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီ သတင္းအခ်က္အလက္ေဝမၽွျခင္း၊ ေဒသစကားအသုံးျပဳျခင္း စသည္တို႔ကို တိက်စြာလိုက္နာ ရမည္ျဖစ္သည္ (အမ်ိဳးသားေၿမအသုံးခ်မႈမူဝါဒ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ႏွင့္ပတ္သက္၍ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္အေျခစိုက္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ “ကၽြန္ုပ္တို႔ဓေလ့ ကၽြန္ုပ္တို႔ဘဝ” ဖတ္ရန္)။ သို႔ေသာ္ ယခု အခ်ိန္တြင္မူ စီးပြားေရးဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကိုသာ အဓိကထားသည့္ ၎၏ေျမယာကဏၭျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အယူအျမင္ကိုပါ ရွင္းလင္းစြာေမးခြန္း ထုတ္ရမည္ ျဖစ္သည္။
တိက်စြာေထာက္ျပရလ်င္ ေျမယာက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသည္ “ေျမသည္ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား အတြက္ျဖစ္သည္” (ေကအဲန္ယူ-ကရင္ အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံးေျမယာမူဝါဒ ဖတ္ရန္) သို႔မဟုတ္ “သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္နယ္ေအာက္အဆင့္ေဒသမ်ားမွ ျပည္သူမ်ားသည္ ေျမေအာက္အပါအဝင္ ေျမေပၚသဘာဝသယံဇာတမ်ားအားလုံး ပိုင္ဆိုင္ျခင္း”စသည့္ အေျခခံမူႏွင့္ စတင္ရမည္ ျဖစ္သည္ (ျမန္မာ့သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အလုပ္အဖြဲ႕ (BEWG)၏ သဘာဝအရင္းအျမစ္ႏွင့္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေလၽွာ့ခ်ေသာ သဘာဝရင္းျမစ္အေမြအႏွစ္ ခြဲေဝစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈလမ္းၿပ ေျမပုံ ဖတ္ရန္)။
ျပည္သူမ်ား၏ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈအခြင့္အေရးေပးျခင္းသည္ ေျမကို အက်ိဳးအျမတ္ ထုတ္ေပးသည့္ စက္ပစၥည္းသဖြယ္ေျပာင္းလဲအသုံးခ်ဖို႔အတြက္မဟုတ္ပါ။ ထိုအစား ေက်းလက္ေနအသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳေနသူမ်ား၏ ေန႔စဥ္လူမႈဘဝျဖစ္တည္မႈ ပုံစံအား ကာကြယ္ေပးကာ ၎တို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ဓေလ့ႏွင့္ ရိုးရာတို႔အား ထိခိုက္မႈမရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ျဖစ္သည္။ ထိုအတြက္ ဓေလ့ထုံးတမ္းဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ား ႏွင့္ ဓေလ့ထုံးတမ္းဆိုင္ရာေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္စနစ္မ်ားသည္ အားလုံးပါဝင္နိုင္သည့္ လူမႈအသိုက္ အဝန္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚလာရန္ မ်ိဳးေစ့ခ်ျခင္းသာျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸယ္ရွိစြာ အသိအမွတ္ ျပဳနိုင္ရန္ အေရးပါလွသည္။ ထို႔ေနာက္ ဓေလ့ထုံးတမ္းစနစ္ျဖင့္ စီမံခန႔္ခြဲေနေသာ ေျမမ်ားသည္ အပိုင္းပိုင္းျဖတ္၍ စိတ္ပိုင္းခံရကာ VFV ဥပေဒႏွင့္ ပုံစံ (၇) ကို အသုံးခ်ၿပီး စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ရွာေနသူမ်ားထံ ထိုးအပ္ခံေနရသည့္အေျခအေနကိုလည္း ဝန္ခံရ မည္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ဓေလ့ ထုံးတမ္းစနစ္မ်ားသည္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိစြာျဖင့္ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္တပ္ဖိအားေပးမႈေအာက္ ထိုးထည့္ခံရကာ ဓေလ့ထုံးတမ္းေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ အခြင့္အေရး ရွိသူမ်ားအား ေျမေပၚမွေမာင္းထုတ္ကာ ထို႔ေနာက္မွ အစိုးရသတ္မွတ္ေသာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ယႏၲယားမွတဆင့္ ၎တို႔ေျမအား ျပန္ရယူရန္ ႀကိဳးပမ္းေနရသည္ကို တာဝန္ယူရ မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေျမကို တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္မႈမရွိသည့္ ေျမကြက္မ်ားအျဖစ္ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး ၄.၀ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာ ၄.၀ အတြက္ အသုံးခ်ရန္အတြက္ မျမင္ရပါ။ ဓေလ့ထုံးတမ္းစနစ္မ်ားမွ အစဥ္တစိုက္ထိန္းသိမ္းထားကာ တဖန္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းကို ဆက္လက္ရွင္သန္ေစသည့္ ျမစ္ေခ်ာင္း၊ အင္းအိုင္၊ ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္း၊ သစ္ေတာစသည္တို႔ ပါဝင္သည့္ လူမႈ-သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ ရႈျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ လက္ရွိေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသည္ ေျမသိမ္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပေစ၊ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေၾကာင့္ျဖစ္ပေစ ၎တို႔၏ ေျမမွအတင္းအက်ပ္ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသူမ်ား အတြက္ အဓိပၸယ္ျပည့္၀ကာ စုံလင္မႈရွိသည့္ ေျမျပန္လည္အစားထိုးေပးအပ္ျခင္းကို ဉီးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္ (ေကအဲန္ယူ-ကရင္ အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံးေျမယာမူဝါဒ ဖတ္ရန္)။ နိုင္ငံတဝန္းတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သုေတသနအရ ေျမယာသိမ္းယူခံရသည့္ ၄၃ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ျပည္သူမ်ားသည္ အစိုးရမွ ထုတ္ေပးေသာ တရားဝင္ အေထာက္အထား ရွိသည္ကိုေတြ႕ရွိရသည္။ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ အခြင့္အေရးအား ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားဝင္မႈျပဳလုပ္ရန္ အလြန္အေလးေပးေနေသာ္လည္း လက္ေတြ႕တြင္ ထိုအေထာက္ အထားမ်ားသည္ အကာအကြယ္မေပးေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္ (ဒို႔ေျမကြန္ရက္၏ ေျမယာလုယက္သိမ္းယူမႈမ်ားအားျဖင့္ ျပည္သူ႔ဘဝမ်ားကို ဖ်က္ဆီးၾကျခင္း - ျမန္မာျပည္ တစ္ဝွမ္း ေျမယာသိမ္းယူမႈ အက်ိဳးဆက္ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား ဖတ္ရန္)။ ယခုအခ်ိန္တြင္ ေျမႏွင့္ သဘာဝသယံဇာတ အေျမာက္အမ်ားလိုအပ္မည့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာစီးပြားေရး စႀကႍ ႏွင့္ အႀကီးစားရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈစီမံကိန္း အလုံးအရင္းလိုက္ဝင္လာေနေသာေၾကာင့္လည္း ျပည္သူမ်ား ၏ စိုးရိမ္ေၾကာင့္က်မႈသည္ အထြတ္အထိတ္ေရာက္ေနရပါသည္။ ထို႔အျပင္ ၁.၅သန္းေသာ ျပည္တြင္း ေနရပ္စြန႔္ခြာေနရသူမ်ား ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ထိုင္း ႏွင့္ အိႏၵိယတြင္ ရွိေနေသးေသာ ၁.၅ သန္းေသာ ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ ေျမယာျပန္လည္အစားထိုးေပးအပ္ရန္ IDP-Refugee ေျမယာရပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာသေဘာထားေၾကညာစာတမ္း (ဩဂုတ္ ၂၀၁၉) အတိုင္း ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ “ကၽြန္ုပ္တို႔အား အဓိပၸာယ္ျပည့္ဝစြာ အျပည့္အဝ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ျပဳ၍ ေကာင္းစြာႀကိဳတင္အသိ ေပးထားသည့္ ကၽြန္ုပ္တို႔၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္ႏွင့္ အညီ ေဘးကင္းလုံျခဳံ၍ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ျပန္နိုင္ေစရန္ အျပည့္အဝပံ့ပိုးကူညီေပးၿပီးတည္ဆဲ နိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခခံမူမ်ားႏွင့္ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္အညီ မူလေနရင္းရပ္ရြာေဒသမ်ား၌ ယခင္က ရရွိခဲ့သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျပန္လည္ရယူခံစားနိုင္ေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား အတိအလင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည့္ အထူးဥပေဒတစ္ရပ္ ျပ႒ာန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္” ဟု ေၾကညာ စာတမ္းမွ တဆင့္ေတာင္းဆိုထားသည္။
စစ္မွန္စြာ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း သို႔မဟုတ္ ေျမျပန္လည္အစားထိုးေပးအပ္ျခင္းသည္ ေျမျပန္လည္ခြဲေဝ ေပးျခင္းဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲေဆာင္ရြက္မႈမရွိလ်င္ အလုပ္မျဖစ္နိုင္ပါ။ အားလုံးအတြက္ တေျပးညီသတ္မွတ္ထားသည့္ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ ပမာဏ အျမင့္ဆုံးအဆင့္ ႏွင့္ အေျခခံ အာမခံေပးနိုင္သည့္ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈအနိမ့္ဆုံးပမာဏအဆင့္ သတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိေျမပိုင္ဆိုင္မႈ မညီမၽွျခင္းႏွင့္ အနာဂတ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာနိုင္သည့္ မညီမၽွျခင္းတို႔အား ကုစားေပးပါလိမ့္မည္။
လူမႈတရားမၽွတမႈအေျခခံသည့္ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွ အက်ိဳးခံစားရသူမ်ားအတြက္ ၎တို႔၏ ေျမေပၚတြင္ ဆက္လက္ေနထိုင္နိုင္ရန္၊ ၎တို႔ႏွင့္ ၎တို႔၏ သားစဥ္ေျမးဆက္ အတြက္ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာႏွင့္ ေနသာထိုင္သာရွိေသာဘဝတည္ေဆာက္နိုင္ရန္အတြက္ ထိုကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ သုံးမ်ိဳးအျပင္ ပို၍က်ယ္ျပန႔္ေသာ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ မူဝါဒမ်ားျဖင့္ ေထာက္ပံ့ရပါမည္။ ထို႔အျပင္ ယခင္ေျမသိမ္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ယိုယြင္းပ်က္စီး သြားေသာ လူသားမ်ား မွီခိုေနရသည့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေနရာမ်ားကို ျပန္လည္ရွင္သန္ လာရန္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။
ေျမယာက႑နက္ရွိုင္းစြာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ အဆိုျပဳမႈမ်ားသည္ ေရွးက်ၿပီး အဆက္အစပ္ မရွိသည့္ စဥ္းစားမႈမ်ားမဟုတ္ပါ။ အမွန္ေတာ့ ၎တို႔သည္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွ ၎တို႔ကိုုယ္တိုုင္ၾကဳံေတြ႕ရေသာ ေျမသိမ္းဆည္းျခင္း၊ အတင္းအက်ပ္ေနရပ္ေရႊ႕ေျပာင္းရျခင္း ႏွင့္ ဖယ္က်ဥ္ခံရျခင္းစသည့္ အေတြ႕အၾကဳံမ်ားမွ အေျခခံကာေျမယာမူဝါဒဆိုင္ရာ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား အျဖစ္ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါသည္ (ဖယ္ဒရယ္တိုင္းရင္းသား ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားကြန္ရက္၏ သေဘာထားေၾကညာခ်က္ ဖတ္ရန္)။ ထိုကဲ့သို႔ မူဝါဒမ်ားကို တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ လက္ရွိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းအမ်ားအျပား ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေျမယာမူဝါဒ ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သည့္ ေတြ႕ဆုံပြဲမ်ား၊ “ေအာက္ေျခမွ ေဆာင္ရြက္သည့္” ေျမယာမူဝါဒ ေရးဆြဲသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ျမင္ေတြ႕နိုင္ပါသည္။
အဆုံးသတ္
“ေအာက္ေျခမွျပဳလုပ္ေသာေျမယာမူဝါဒ” ဥပမာမ်ားအေနျဖင့္ မည္သည့္ အခ်က္ကို မီးေမွာင္းထိုးျပေနသလဲဆိုလ်င္ သင့္ေလ်ာ္ေသာအေျခအေနမ်ားေအာက္တြင္ ထိခိုက္နိုင္ေျခ အရွိဆုံးသူမ်ားမွ အေရးဆိုသည့္အသံထြက္နိုင္ကာ ထိုအေရးဆိုေသာအသံမ်ားကို ေသခ်ာ နားေထာင္ၿပီး မူဝါဒျပဳလုပ္သည့္ ျဖစ္စဥ္တြင္ ထည့္သြင္းနိုင္ပါသည္။
အစိုးရမွျပဳလုပ္ေသာ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒလမ္းျပေျမပုံႏွင့္ ပတ္သက္လ်င္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းတစ္ခုခ်င္းစီတြင္ရွိေသာ ျပည္သူမ်ား (ေခတ္အဆက္ဆက္ဖယ္က်ဥ္ခံထားရသည့္ လူအုပ္စုမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္လြယ္ေသာ အုပ္စုမ်ားအပါအဝင္) ႏွင့္ အဓိပၸယ္ျပည့္ဝကာ က်ယ္ျပန႔္စုံလင္မႈရွိသည့္ ေဆြးေႏြး တိုင္ပင္မႈမ်ား မျပဳလုပ္လ်င္ ထြက္လာမည့္ အမ်ိဳးသား ေျမဥပေဒသည္ လူမႈေရးတရား မၽွတမႈမရွိနိုင္ပါ။ ထို႔အျပင္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ ျပင္ပမွ ႀကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ျခင္း၊ ေႏွာက္ယွက္ျခင္း၊ တြန္းအားေပးျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း ကင္းရမည္ျဖစ္ကာ ယုံၾကည္ရေသာပတ္ဝန္းက်င္ တြင္ေဆာက္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္ (CFS Tenure Guidelines and The Equator Principles on Engaging Affected Communities ဖတ္ရန္)။
ေကာင္းမြန္သည့္ရလဒ္လိုလားလ်င္ ေကာင္းမြန္သည့္ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလိုအပ္ပါသည္။ ေျမယာ က႑ႏွင့္ ဆက္စပ္၍ ေနာက္ျပန္ၾကည့္လ်င္ ယုံၾကည္မႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေပ်ာက္ဆုံး ခဲ့ၿပီးျဖစ္ကာ ၎ကိုျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္ေနပါသည္။ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား အားလုံးကိုျခဳံငုံၾကည့္လ်င္ အစိုးရအေနျဖင့္ ယခု ေဖာ္ေဆာင္မည့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒလမ္းၿပ ေျမပုံေရးဆြဲမည့္ျဖစ္စဥ္ကို ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ အလြန္ႏွိမ့္သည့္ အေနအထားမွ စတင္ေနသည္ဟုပင္ဆိုနိုင္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံအေနအထားႏွင့္ဆိုရလ်င္ ေကာင္းမြန္သည့္ အမ်ိဳးသားေျမဥပေဒ ျပဳလုပ္သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုတည္း မလုံေလာက္ပါ။ အျခားေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲ ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ပို၍ဆိုးရြားေသာအေျခအေနသို႔ ဆက္လက္ထိုးဆင္းမည့္ အေျခအေနမွ ေျပာင္းလဲရန္ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ထားကာ စစ္မွန္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ တရားမၽွတမႈရရွိရန္သြားရမည့္ ရွည္လ်ားေသာလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္ရန္ လမ္းသစ္တစ္ခု စတင္ ေဖာက္ရန္အတြက္ ထိုေျပာင္းလဲမႈမ်ားလိုအပ္ေနပါသည္။
Endnotes
- Combination of figures from LCG, Loka Ahlinn and MRLG, “Civil Society Participation in Land Policy Making: the Innovative Experience of Myanmar’s Pre-consultation on the National Land Use Policy”, February 2017, and LIOH, “NLUP Consultation Process Report”, 2015
- MOI Webportal Myanmar, 4 October 2019, https://www.facebook.com/MOIWebportalMyanmar/posts/2319230631538123
- GRET, Land and Livelihoods Policy Brief #1, https://www.gret.org/publication/myanmar-millions-of-farmers-are-at-risk-of-being-considered-trespassers-on-their-own-lands/?lang=en, Accessed on 12 December 2019
- Myanmar Peace Monitor, https://www.mmpeacemonitor.org/category/dashboard, Accessed on 12 December 2019
- GRET, Land and Livelihoods Policy Brief #1, https://www.gret.org/publication/myanmar-millions-of-farmers-are-at-risk-of-being-considered-trespassers-on-their-own-lands/?lang=en, Accessed on 12 December 2019
Credits
Authors
More like this
-
‘There is no vacant land’ A primer on defending Myanmar’s customary tenure systems
Publication date:
-
ပိုးလမ္းမစိတ္ဓာတ္ကို ေစ်းကြက္တင္ျခင္း ျမန္မာနိုင္ငံရွိ တ႐ုတ္နိုင္ငံ၏ခါးပတ္လမ္းစီမံကိန္း
Publication date:
-
“ပထမေတာ့ ေသနတ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေျမေတြကို လုယူသြားခဲ့ၾကတယ္။ အခုက်ေတာ့ ေျမလုဖို႔ ဥပေဒကို အသံုးခ်လာျပန္ၿပီ။" တိုက္ပြဲႏွင့္ စစ္ေဘာင္က်ယ္လာမႈေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာစစ္ေဘးတိမ္း ေရွာင္ခဲ့ရသူမ်ား၏ ေျမရပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးအေပၚ TNI ၏ သံုးသပ္ခ်က္ အက်ဥ္း
Publication date: