အယူအျမင္ ေထာင္ေခ်ာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး အင္အားစုမ်ား၏ ခ်ဳပ္ကုိင္လမ္းေၾကာင္းမႈႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား

Publication date:

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပါရာဒုိင္းတစ္ခု၏ ေထာင္ေခ်ာက္မ်ားကို ေ႐ွာင္႐ွားသြားႏိုင္မည့္ ေရ႐ွည္တည္တ့ံ မည့္ ဖြံ ့ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုေပၚတြင္ ေလွ်ာက္ လွမ္းရန္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလား။ အဆိုပါလမ္းေၾကာင္းသည္ ျဖစ္ႏိုင္ ေျခ႐ွိ႐ုံမွ်မက မျဖစ္မေန ေလွ်ာက္လွမ္းရန္ လိုအပ္ေသာ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္သည္ကို ဤအစီရင္ခံတြင္ အဆုိျပဳေဆြးေႏြး တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။

About အယူအျမင္ ေထာင္ေခ်ာက္

Publication type
Report
Part of series
Special Reports

Authors

Authors

Soneva Foundation @flickr

အစီရင္ခံစာအက်ဥ္း

ဤအစီရင္ခံစာတြင္ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာ ပါရာဒိုင္းတစ္ခု အေၾကာင္းကုိ ႐ွင္းလင္းတင္ျပျခင္း မျပဳမီ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အတိတ္ ကာလ စီးပြားေရးအေၾကာင္းႏွင့္ လက္႐ွိပါရာဒိုင္း ေအာက္မွ ျမန္မာ့စီးပြားေရး၏ ဦးတည္ခ်က္လားရာတို႔ကုိ ေဆြးေႏြးတင္ျပ ထားသည္။ ေျမယာႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးအပုိင္းျဖင့္ နိဒါန္းခ်ီထားေသာ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေရး ပိုလွ်ံထုတ္ကုန္မ်ားကုိ ဆြဲထုတ္ သိမ္းယူျခင္းႏွင့္ ေျမယာ အႀကီးအက်ယ္သိမ္းယူျခင္းတုိ႔ ေပါင္းစပ္ကာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား ျပည့္ႏွက္ေနၿပီး တိုးတက္မႈ တ႔ံုဆုိင္းေနသည့္စုိက္ပ်ဳိးေရးက႑ တစ္ရပ္အား မည္သို႔မည္ပံု ဖန္တီးခဲ့သည္ကို ေဆြးေႏြးတင္ျပ ထားသည္။ ထို႔ေနာက္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ ရည္႐ြယ္ထားသည့္ စုိက္ပ်ဳိးေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈ မဟာဗ်ဴဟာ (Agriculture Development Strategy (ADS)) သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား “တန္ဖိုးကြင္းဆက္ (Value chain)” ဟူ၍ လွလွပပေခၚေဝၚ သံုးႏႈန္းထားေသာ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ သဘာဝ သယံဇာတမ်ား အျမတ္ထုတ္ရယူေရး ေဒသတြင္းလုပ္ငန္းစဥ္တစ္ရပ္အတြင္း
သုိ ့ထည့္သြင္းကာ “ျပည္သူတု႔ိ၏ လက္လြတ္ ဆုံး႐ႈံးရမႈမ်ားျဖင့္ ဥစၥာရင္းျမစ္ စုမိလာျခင္း" (Accumulation by disposses- sion)” ကိုသာ ဆက္လက္ေဖာ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားသည္။ 

အတင္းအက်ပ္အင္အားသုံး လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ေဈးကြက္စနစ္ ယႏၱယားမ်ားတို႔ကုိ ဆုိးဆိုးဝါးဝါး ေပါင္းစပ္လိုက္ျခင္းမွတစ္ဆင့္ ေတာင္သူလယ္သမား မိသားစုမ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု လူမႈအသိုက္အဝန္းတု႔ိ၏ ပုိင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ဖယ္႐ွားကာ ရယူ စုေဆာင္းျခင္းကုိ ဆိုလိုသည္။ 

ထ႔ိုေနာက္ စက္မႈလုပ္ငန္းဆုိင္ရာမူဝါဒကုိ ဆက္လက္ေဆြးေႏြး တင္ျပရာတြင္ စစ္အစိုးရ၏ စက္မႈထြန္းကားေရး စမ္းသပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားက အဘယ့္ေၾကာင့္ႏွင့္ မည္သု႔ိမည္ပံုက်႐ံွဳးခဲ့ရသည္ကို ဦးစြာစိစစ္ေလ့လာတင္ျပထားၿပီး ဂ်ပန္အစိုးရက အားေပးျမႇင့္တင္ေနခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈ ဦးေဆာင္ေသာႏွင့္ ပို႔ကုန္ဦးတည္ေသာ စက္မႈထြန္းကားေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကုိ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးထားသည္။ ထိုမဟာဗ်ဴဟာ၏ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အဓိကမ႑ိဳင္မ်ားကို အေသးစိတ္စိစစ္ေလ့လာ သံုးသပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒသတြင္းခ်ိတ္ ဆက္လုပ္ေဆာင္မႈ ကို ျမႇင့္တင္ေပးရန္ ရည္႐ြယ္ေသာ စီးပြားေရးစႀကၤန္႔မ်ား၊ အထူး စီးပြားေရးဇုန္မ်ား (SEZs) ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အက်ဳိး ျဖစ္ထြန္းေစမည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆထားေသာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္စဥ္အား “အပုိင္းပုိင္း ခြဲျခမ္းလုပ္ကိုင္ျခင္း (Fragmentation)” တိ႔ု ပါဝင္ေလသည္။ 

ေနာက္တစ္ခန္းတြင္ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စြမ္းအင္ အနာဂတ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးထား ၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးစြမ္းအင္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ႏွင့္ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးျမဲ စြမ္းအင္လမ္းေၾကာင္းတုိ႔၏ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးျပစ္မ်ားကုိ အနီးကပ္ေလ့လာတင္ျပထားသည္။ 

ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ေ႐ြးခ်ယ္မႈမ်ား အေပၚ စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရး႐ွင္းမ်ားႏွင့္ အင္စတီးက်ဴး႐ွင္းမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားက တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအေနျဖင့္ အားေကာင္းျပင္းထန္စြာျဖင့္ မည္သ႔ုိ မည္ပံု ပါဝင္လႊမ္းမိုးေနသည္ကို ေဖာ္ျပထားၿပီး အဆိုျပဳထား ေသာ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးျမဲစြမ္းအင္မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာအခ်ဳိ႕ကိုလည္း ေဆြးေႏြး တင္ျပထား သည္။ 

စြမ္းအင္မူဝါဒၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးထားသည္မွာ ခ႐ိုနီမ်ားဟုေခၚတြင္ေသာ လႊမ္းမိုးမႈအလြန္တရာႀကီးမားေသာ စီးပြားေရးအုပ္စု တစ္စုအေၾကာင္းပင္ျဖစ္သည္။ 

စစ္အစိုးရ၏ အခြင့္ထူးခံမ်ားျဖစ္လာခဲ့ၿပီး မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကိုႀကီးစုိးထားသည့္ မတူျခားနားေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ားကို အနီးကပ္ေလ့လာၿပီး သူတိ႔ုႏွင့္ NLD အစိုးရၾကားမွ လက္႐ွိဆက္ဆံေရးမ်ားအေၾကာင္းကုိ အနည္းငယ္တိ႔ုထိ ထားသည္။ ထ႔ိုေနာက္ ဂ်ပန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ အလွဴ႐ွင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားေပးေထာက္ခံၾကသည့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာအတြင္းမွ ခ႐ုိနီတ႔ို၏ အနာဂတ္အလားအလာကို ေဆြးေႏြးတင္ျပထားသည္။ 

အတိတ္ကာလမွ သိမ္းပိုက္လုယူခဲ့မႈမ်ားအတြက္ ႀကီးႀကီးမားမား ျပန္လည္အေလ်ာ္ေပးေစျခင္းႏွင့္ ၎တိ႔ု၏ ဥစၥာဓနမွ ႀကီးမား ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ကုိ ျပန္လည္ခြဲေဝေပးရန္ ဦးတည္ေသာ တင္းက်ပ္သည့္ အခြန္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းတို႔မပါလွ်င္ ခ႐ိုုနီတ႔ုိသည္ သူတို႔၏ ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ေရး နည္းလမ္းမ်ားကုိ ရပ္တန႔္လိမ့္မည္ မဟုတ္သည္ ျဖစ္ရာ တုိင္းျပည္၏ စီးပြားေရးအနာဂတ္အား ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏုိင္ေၾကာင္းကုိ ေကာက္ခ်က္ခ်တင္ျပထား သည္။ 

ေနာက္ဆံုးတြင္ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာ ဖြံ ့ၿဖိဳးေရးပါရာဒိုင္း တစ္ခုအတြက္ အဆိုျပဳခ်က္တစ္ရပ္ကုိ ေဆြးေႏြးထား၏။ Karl Polanyi ၏ “လူမႈအဖြဲ႔အစည္း စနစ္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္မေနေသာ ေဈးကြက္ (Dis-embedded market)” သေဘာတရားကို အသံုးျပဳကာ အလွဴ႐ွင္အဖြဲ ့အစည္းတို ့ အဆိုျပဳခဲ့ေသာ မဟာ ဗ်ဴဟာမ်ားအား ဦးေဆာင္လမ္းညႊန္ေနသည့္ နီယုိလစ္ဘရယ္ ပါရာဒိုင္း (Neo-liberal paradigm) ကို အေသးစိတ္ ေဝဖန္တင္ ျပထားသည္။ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ (သ႔ုိမဟုတ္) နီယိုလစ္ဘရယ္ ေခတ္လြန္ ပါရာဒိုင္း (PNP) မွာမူ ေဈးကြက္အား လူမႈအဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ျပန္လည္ဆက္စပ္ေပးၿပီး ၎ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ေမာင္းႏွင္ေပးမည့္ အေရးအႀကီးဆုံး စံႏွဳန္း တန္ဖုိးမ်ားျဖင့္ လႊမ္းျခံဳကာ ထိန္းခ်ဳပ္ေမာင္းႏွင္ေပးျခင္း ျဖစ္ သည္။ 

ထိ႔ုေနာက္တြင္ ဤစာတမ္းက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ စိုက္ပ်ဳိေရး ဦးေဆာင္ေသာ (PNP) တစ္ခုကို အၾကံျပဳေထာက္ခံထားၿပီး
ထို (PNP) ကုိ လမ္းညႊန္ေပးမည့္ အေျခခံမူမ်ားကုိ တင္ျပထား သည္။ သာတူညီမွ်မႈကို ဦးစားေပးျခင္း၊ စီးပြားေရးႏွင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ သဟဇာတျဖစ္ျခင္း၊ ျပည္သူႏွင့္ အနီးဆုံး အစုိးရ အဖြဲ႔ကုိ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာအပ္ျခင္း (subsidiarity) ႏွင့္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ စီမံခန႔္ခြဲေရး နယ္ပယ္မ်ားအားလုံးတြင္ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း အစ႐ိွသည္တုိ႔ ပါဝင္သည္။ (PNP) အတြင္း႐ွိ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း၏ အခန္း က႑ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤအစီရင္ခံသည္ လယ္ယာေျမ ဆုိင္ရာ တရားမွ်တမႈ (agrarian justice) ကို ေပးစြမ္းႏုိင္မည့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ျခင္းႏွင့္ ေျမယာဆိုင္ရာ ဥပေဒ အခ်ဳိ႕ကို ပယ္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲျခ င္းတိ႔ုသည္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ေဆာင္ပံုစနစ္တစ္ရပ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ရန္အတြက္ မ႐ွိမျဖစ္အေရးပါေသာ ကနဦး လိုအပ္ခ်က္ တစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု အခုိင္အမာ တင္ျပထားသည္။ 

ဆက္လက္ၿပီး ဤစာတမ္းက ေဒသခံစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ သမဝါယမလုပ္ငန္းမ်ား၊ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံပုိင္လုပ္ငန္းမ်ား စသည္တိ႔ု ပါဝင္အားေပးႏိုင္ မည့္ စုိက္ပ်ဳိးေရးက႑ႏွင့္ ေက်းလက္မွ ဦးေဆာင္ေသာ စက္မႈ ထြန္းကားေရး လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ရပ္ကို အဆုိျပဳတင္ျပထား၏။ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဓာတုကင္းစင္ေသာ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း အတြက္ စက္မႈထြက္ကုန္ သြင္းအားစုမ်ား၊ အပူပုိင္းေဒသေရာဂါ မ်ားႏွင့္ နာက်င္ကုိက္ခဲမႈ ေရာဂါေဝဒနာမ်ား အတြက္ ေဆးဝါးထုတ္ကုန္မ်ားႏွင့္ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈ မရိွေသာ ျပန္လည္ ျပည့္ၿဖိဳးျမဲ စြမ္းအင္လမ္းေၾကာင္းတစ္ရပ္အတြက္ ဆိုလာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ စက္ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းတို႔ ပါဝင္ သည္။ လူမႈေရးက႑အတြက္ အလြန္အသံုးဝင္ေသာ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ အဓိကအေလးေပးသည့္ အစိုးရပိုင္ စီးပြား ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတို႔ျဖင့္ စက္မႈထြန္းကားေရးကို ျမႇင့္တင္ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ပင္ ျဖစ္ေလသည္။ 

ထ႔ုိေနာက္ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာ ကုန္သြယ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္၏ အစိတ္အပိုင္းလကၡဏာရပ္မ်ားကုိ ထင္သာျမင္သာ ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ဆိုလာအေျခခံစြမ္းအင္ အေျခခံ အေဆာက္အအံုတစ္ခုတြင္ ပါဝင္ရမည့္အရာမ်ားကို ေဆြးေႏြး တင္ျပထားသည္။ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနႏွင့္ ဤစာတမ္းသည္ အျခား ေ႐ြးခ်ယ္စရာ (PNP) အတြက္ အေသးစိတ္ရွင္းလင္း ေဖာ္ထုတ္ ျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးကာ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္ကို လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္ မည့္ အေျခခံမူမ်ားကို အဆုိျပဳ တင္ျပထားေပသည္။ 

 

Ideas into movement

Boost TNI's work

50 years. Hundreds of social struggles. Countless ideas turned into movement. 

Support us as we celebrate our 50th anniversary in 2024.

Make a donation