ေျမျပင္အမွန္တရားကို လိုရာဆြဲပံုေဖာ္ျခင္း - မူးယစ္ေဆး၀ါး၊ ပဋိပကၡႏွင့္ UNODC ၏ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘိန္းစစ္တမ္း TNI ၏ ျမန္မာ့အေရး သံုးသပ္ခ်က္

၂၀၁၉ ခုႏွစ္ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည့္ တိုက္ပြဲမ်ား၏အဆံုး၌ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ပဋိပကၡအၾကား ဆက္စပ္မႈသည္ အလြန္ရႈပ္ေထြးသည့္ ကြင္းဆက္ျဖစ္စဥ္တစ္ခုအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ ပဋိပကၡ၏ ဇစ္ျမစ္သည္ ႏိုုင္ငံေရးျဖစ္ေသာ္လည္း မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္သည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ားရွိ မူးယစ္ေဆး ၀ါးကုန္ကူးမႈႏွင့္ ပတ္သက္လာပါက မိမိတို႔၏လက္မ်ား စြန္းထင္းျခင္းမရွိဘဲ သန္႔စင္လ်က္ရွိသည္ဟု ေျပာဆိုႏိုင္သည့္ ပဋိပကၡဇာတ္ေကာင္မ်ား လြန္စြာနည္းပါးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္က တည္းက စစ္တပ္ႀကီးစိုးထားသည့္ အစိုးရအဆက္ဆက္ေအာက္၌ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး ယခုအခ်ိန္ထိလည္း ကမာၻ႔မ်က္ႏွာစာထက္ စစ္ပံုသြင္းမႈ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးႏိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနဆဲျဖစ္သည္။    

လတ္တေလာထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာရံုး၏ “၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘိန္းစစ္တမ္း”၌ ေအာက္ပါအတိုင္း သံုးသပ္တင္ျပထားသည္။ “ကာလရွည္ လက္နက္ ကိုင္ပဋိပကၡဒဏ္သင့္ခဲ့သည့္ ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တို႔၏ အခ်ိဳ႕ေသာနယ္ေျမေဒသမ်ား၌ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ ဆက္လက္ထူထပ္ေနျခင္းက ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ပဋိပကၡအၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈရွိေၾကာင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျပဆိုလ်က္ရွိသည္။”^၁ ဤအဆိုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၀ိ၀ါဒကြဲျပားစရာ အေၾကာင္းမရွိသလို သံုးသပ္ေဖာ္ျပခ်က္သည္လည္း ေျမျပင္အေျခအေန ကို ထင္ဟပ္လ်က္ရွိသည္။ 

သို႔ရာတြင္ ေနာက္ပိုင္း၌ UNODC မွ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ပဋိပကၡဇာတ္ေကာင္မ်ားကို တိတိပပစြပ္ စြဲေျပာဆိုထားသည့္ အခ်က္မ်ားပါ၀င္လာခဲ့သည္။ လုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း၌လည္း ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္း တစ္ရပ္အေနျဖင့္ အမွားအယြင္းျပဳလုပ္မိသည့္ ကိစၥရပ္တစ္ခ်ိဳ႕ရွိေနၿပီး အေရးပါသည့္ သတင္းအခ်က္ အလက္အခ်ိဳ႕ကို ထိန္ခ်န္ခဲ့ပံုရသျဖင့္ ေျမျပင္အခင္းအက်င္းရွိ တကယ့္အရွိတရားမ်ားကို လိုရာဆြဲပံု ေဖာ္ထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္လာခဲဲ့သည္။ 

UNODC က “ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆံုးနယ္ေျမေဒသသည္ ကခ်င္လြတ္ လပ္ေရးတပ္မေတာ္(KIA)၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ သို႔မဟုတ္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈေအာက္ရွိ ေဒသမ်ားျဖစ္ ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌ ျမန္မာအမ်ိဳးသားဒီမိုကရက္တစ္မဟာမိတ္တပ္မေတာ္(MNDAA)၊ ရွမ္း ျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း၌ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္(PNLA)ႏွင့္ သွ်မ္းျပည္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ(RCSS) ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္-ေတာင္ပိုင္း(SSA-S)ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္း ၌ ေဒသခံျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔(PMF) ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ား၌ အမ်ားဆံုးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္။ ျပင္းထန္မႈႏွင့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ ကြာျခားမႈရွိေသာ္လည္း ဤအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ပဋိပကၡအတြင္း အနည္းႏွင့္အမ်ားဆိုသလို ပါ၀င္လ်က္ရွိသည့္ ဇာတ္ေကာင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္”ဟု ေျပာဆိုတင္ျပထား သည္။ 

ဤကဲ့သို႔ေသာ ေျပာဆိုတင္ျပခ်က္မ်ား အားလံုးသည္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာျဖစ္ေနၿပီး ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ား မ်ားသည္ လြဲမွားေဖာ္ျပထားသည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္ေနသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ဘိန္းအဓိက စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည့္ နယ္ေျမႏွစ္ခုရွိသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္လ်က္ရွိသည့္ ဆဒံုး ၿမိဳ႕နယ္၌ တပ္မေတာ္ဟုသိၾကသည့္ အစိုးရစစ္တပ္၏ တိုက္ရိုက္ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ရွိေန သည့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔(ယခင္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားသည့္ ကခ်င္ဒီမိုကရက္တစ္တပ္မေတာ္ သစ္)၏ အမည္ခံထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမတြင္း စိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္တစ္ေနရာမွာလည္း အစိုးရ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိသည့္ တႏိုင္းၿမိဳ႕နယ္တြင္း က်ားထိန္းသိမ္းေရးနယ္ေျမ၌ စိုက္ပ်ိဳးေနၾက ျခင္းျဖစ္သည္။  

အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း KIA ၏ ႏိုင္ငံေရးေတာင္ပံျဖစ္သည့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔အစည္း(KIO) သည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးျခင္းႏွင့္ ဘိန္းခင္းမ်ားကို လိုက္လံဖ်က္ဆီးျခင္းတို႔အားျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လာခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ရပ္ရြာအေျချပဳ ေစတနာ့၀န္ထမ္း မူးယစ္ ေဆး၀ါးတိုက္ဖ်က္ေရး အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ျဖစ္သည့္ Pat Jasan လႈပ္ရွားမႈအတြက္လည္း ေနာက္ကြယ္မွ ပံ့ပိုး ကူညီေပးလ်က္ရွိသည္။ ဤေနရာ၌ ျဖည့္စြက္လိုသည့္ အခ်က္တစ္ခုအေနျဖင့္ Transnational Institute သည္ ၎တို႔၏ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသူမ်ားႏွင့္ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားအေပၚ သည္းညည္း ခံျခင္းမရွိဘဲ အလြန္အကၽြံ ဖိႏွိပ္လြန္းသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆန္႔က်င္ေရး အေရးယူေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အတြက္ Pat Jasan ႏွင့္ KIO တို႔ကို ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့ဖူးသည္။^၂ မည္သို႔ဆိုေစ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ ေဒသရင္း ျမစ္မ်ားက လက္ရွိအခ်ိန္၌ KIO ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမေဒသမ်ားအတြင္း ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ ေလာက္ ေလာက္လားလားမရွိေၾကာင္း အတည္ျပဳေျပာဆိုထားၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ UNODC အေနျဖင့္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ လံုး၀ဆန္႔က်င္ဖက္အဆိုကို မည္ကဲ့သို႔တည္ေဆာက္ထားေၾကာင္း ရွင္းလင္း ျပတ္သားမႈမရွိေသာ္လည္း မည္သူက မည္သည့္နယ္ေျမကို “ထိန္းခ်ဳပ္ထား”သည္ဟူသည့္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ လြဲမွားသည့္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္အေပၚ အေျခခံထားပံုရသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌လည္း ဘိန္းအမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္လ်က္ရွိ သည့္ နယ္ေျမေဒသသည္ MNDAA ၏ ထိန္းခ်ဳပ္ေဒသ၌ျဖစ္သည္ဟု ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုထားသည္။ ဤ အဖြဲ႔သည္ ၿပိဳင္ဖက္ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ကို ေထာက္ပံ့ကူညီ၍ MNDAA ကို တပ္မေတာ္မွ ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ ခိုက္ခဲ့သည့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း ကိုးကန္႔ေဒသတစ္ခုလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ဘဲ လက္ လႊတ္ဆံုးရႈံးခဲ့ရသည့္ ကိုးကန္႔တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ MNDAA သည္ မည္သည့္နယ္ေျမကိုမွ် ေျခကုပ္ယူထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိေတာ့ဘဲ ေျပာက္က်ားတပ္ဖြဲ႔ပံုစံျဖင့္သာ လႈပ္ ရွားေနခဲ့သျဖင့္ က်န္းေသေပါက္ ကိုးကန္႔ေဒသဘိန္းခင္းမ်ားသည္ ၎တို႔၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ မရွိေတာ့ေပ။ အမွန္ေတာ့ ယင္းဘိန္းခင္းမ်ားသည္ တပ္မေတာ္မွ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ ကြတ္ခိုင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ တာမိုးညဲျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ နမ့္ခမ္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ပန္းေဆးျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔ ကဲ့သို႔ေသာ ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ရွိ နယ္ေျမေဒသမ်ားျဖစ္ေနသည္။    

ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ပါကလည္း UNODC သည္ RCSS ႏွင့္ PNLA တို႔သည္ ဘိန္းအမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္ဟု လက္ညိဳးထိုး ေခါင္းပံုခ်ထားျပန္သည္။ RCSS နယ္ေျမေဒသအတြင္း အထူးသျဖင့္ လိြဳင္လင္ၿမိဳ႕နယ္ ဆနင္းေဒသ၌ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈမ်ားရွိေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပအို၀္းအမ်ိဳးသားလြတ္ ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔အစည္း(PNLO)၏ စစ္ေရးေတာင္ပံျဖစ္သည့္ PNLA သည္ အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္ စဲထားၿပီး ေမာက္မယ္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေက်းရြာႏွစ္ခုကိုသာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ အေသးစားလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔တစ္ခုမွ်သာျဖစ္သည္။ UNODC အစီရင္ခံစာ၏ ေျမပံုေပၚ၌ ျပဆိုထားသည့္ PNLA ထိန္းခ်ဳပ္ထား သည္ဟုဆိုေသာ နယ္ေျမေဒသသည္ အစိုးရ၏ တရား၀င္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိေနသည့္ ဟိုပံုး၊ ဆီဆိုင္ႏွင့္ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕နယ္တို႔ပါ၀င္လ်က္ရွိသည့္ ပအို၀္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသျဖစ္ေနသည္။ သက္တမ္းရင့္ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားပါတီတစ္ခုျဖစ္သည့္ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္(PNO)သည္ ဤနယ္ ေျမေဒသရွိ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာမ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း အႏိုင္ရရွိခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္ေရးေတာင္ပံျဖစ္သည့္ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္(PNA)သည္ ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔ အျဖစ္ တရား၀င္ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္၌ တပ္မေတာ္၏ တရား၀င္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ UNODC ၏ သုေတသီမ်ားအေနျဖင့္ ဤအဖြဲ႔ႏွစ္ဖြဲ႔ကို ေရာေထြးသြားပံုရသည္ဟု သံုး သပ္ရသည္။   

UNODC အစီရင္ခံစာ၏ ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အပိုင္း၌ ဘိန္းအမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လ်က္ရွိသည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ားသည္ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ေဒသမ်ားျဖစ္သည္ဟု မွန္မွန္ကန္ကန္ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ရာတြင္ အဆိုပါျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားသည္ တပ္မေတာ္၏ တရား၀င္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနေၾကာင္းေဖာ္ျပရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ျပန္သည္။ အဆို ပါျပည္သူ႔စစ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ၎တို႔၏ တပ္ဖြဲ႔၀င္အင္အား၊ လက္နက္တပ္ဆင္မႈမ်ား၊ ခဲယမ္း အေထာက္အပံ့ႏွင့္ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုးကို သက္ဆိုင္ရာတပ္မေတာ္တပ္ရင္းမွဴးမ်ားအား ပံုမွန္ အစီရင္ခံရသည္။   

UNODC စစ္တမ္း၌ ဤကဲ့သို႔ေသာ သတင္းအမွားမ်ားႏွင့္ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္မ်ားပါ၀င္ေနျခင္းေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ပစ္ပစ္ႏွစ္ႏွစ္ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမႈအတြက္ အံ့ၾသသင့္စရာေတာ့မရွိေပ။ UNODC သို႔ ေပးပို႔သည့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔အစည္း၏ အိတ္ဖြင့္ေပး စာ၌ အစီရင္ခံစာပါ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို ျငင္းဆိုကန္႔ကြက္၍ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းေပးရန္ ေတာင္းဆိုထား သည္။^၃ ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ကိုလည္း KIO က ထပ္မံမီးေမာင္းထိုးျပထား သည္။ ေျမပံုမ်ားေပၚ၌ တပ္မေတာ္၏ တည္ေနရာမ်ားကို ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိဘဲ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ ႏွင့္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈကို ခ်ိတ္ဆက္ပံုေဖာ္ထားသည့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာသည္ ေျမျပင္ရွိ ပကတိအရွိတရားမ်ား ရႈပ္ေထြးသြားေစရန္ တမင္ႀကံေဆာင္သည့္ သေဘာေဆာင္ေနသည္။ အခ်ဳပ္ဆို ေသာ္ အစီရင္ခံစာအရ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ လက္ရွိဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ၏ ေနာက္ကြယ္၌ တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသာ ပါ၀င္ပတ္သက္လ်က္ရွိသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆ သြားေစႏိုင္သည္။ 

မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ပဋိပကၡအၾကားရွိ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ အခ်ိတ္အဆက္မ်ားေၾကာင့္ ဤကိစၥရပ္ သည္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာ၌ လံုး၀ပြင့္ပြင့္လင္း လင္း ေဆြးေႏြးအေျဖရွာရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္သည့္ ကိစၥရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤကိစၥရပ္သည္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားအားလံုး စိုးရိမ္ပူပန္ေနရသည့္ ကိစၥရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ ယခင္အစိုးရ ေျမစမ္းခရမ္းပ်ိဳးခဲ့သည့္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္သည္ ေရွ႕မ တိုးသာ ေနာက္မဆုတ္သာျဖင့္ တစ္ဆို႔လ်က္ရွိသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မူးယစ္ေဆး ၀ါးေရးရာမူ၀ါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျမင္သေဘာထားႏွင့္ အေလ့အထအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားလ်က္ရွိၿပီး လူမႈ ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားတစ္ဆို႔လ်က္ရွိသျဖင့္ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားကို ထိခိုက္နစ္နာေစမည့္ အလားအလာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထူးတလည္စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကသည္။ မူးယစ္ ေဆး၀ါးကုန္ကူးမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရးဆိုင္ရာ ဆိုး က်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားသည္လည္း အခိုင္အမာအျမစ္တြယ္လ်က္ရွိသည္။

တပ္မေတာ္အတြက္ လံုျခံဳေရးသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးထက္ ပိုမိုအေရးႀကီးသည့္ ဦးစားေပးျဖစ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လက္ကိုင္က်င့္သံုးလာခဲ့သည့္ မူ၀ါဒ၌ တပ္မေတာ္သည္ လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာက်က် မဟာမိတ္ဖြဲ႔ထားခဲ့ၿပီး ယင္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ မူး ယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ကုန္ကူးမႈအတြင္း ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကို ခြင့္ျပဳထားခဲ့သည္။ အဆိုပါမဟာ မိတ္အဖြဲ႔မ်ားသည္ အစိုးရ၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေရခ်ိန္အေပၚ မူတည္၍ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲေနခဲ့သည္။ ရလဒ္အေနျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ကုန္ကူးမႈအတြင္း အဓိကပါ၀င္ ပတ္သက္လ်က္ရွိသည့္ လက္ရွိလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ တပ္မေတာ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ ခံျပဳထားသည့္ ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယင္းတပ္ဖြဲ႔အမ်ားစုသည္ ရွမ္းျပည္နယ္၌ အေျခ စိုက္ထားသည့္ အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည္။ ဤျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ အဓိကႏိုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္သည္  ပိုေနၿမဲက်ားေနၿမဲ အေနအထားကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း၍ စီးပြားေရးကိုသာ ေဇာက္ခ်လုပ္ကိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။  

ဤညီမွ်ျခင္း၏ အျခားတစ္ဖက္၌ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမ်ားေပၚ အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတစ္ ရပ္ ေပၚထြန္းလာေစရန္ ႀကိဳးပမ္းလ်က္ရွိသည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္း ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ရွိေနသည္။ အခ်ိဳ႕သည္ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ရာစုႏွစ္ထက္၀က္နီးပါး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ၀င္လာခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၎တို႔၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ျပည့္မွီလာ ေစရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရာ၌ မတူကြဲျပားသည့္ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္ လ်က္ရွိသည္။ ၎တို႔၌ အမ်ားအားျဖင့္ ေျမျပင္အေျခအေနအေပၚလိုက္၍ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရာ၌ မတူကြဲျပားသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးေရးရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။  

ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌ KIO သည္ တင္းက်ပ္သည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆန္႔က်င္ ေရးမူ၀ါဒကို ဖိဖိစီးစီးေဖာ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ အဆိုပါေဒသမ်ားသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးအေၾကာထဲထိုး သြင္းအသံုးျပဳသူ အလြန္မ်ားျပားသည့္ နယ္ေျမမ်ားျဖစ္ၿပီး နယ္ခံလူထုလူတန္းစားမ်ားက အစိုးရ၏ အ ေရးယူေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈမရွိဟု ရႈျမင္လာၾကသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ဘိန္း စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကုန္ကူးမႈကို တားဆီးပိတ္ပင္ရန္အတြက္ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္ ျဖင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌ပင္ အေျခစိုက္ လႈပ္ရွားလ်က္ရွိသည့္ တအာန္းအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္(TNLA)သည္လည္း အလားတူ မူ၀ါဒမ်ိဳးကို က်င့္သံုးေဖာ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ရလဒ္အေနျဖင့္ ၎တို႔သည္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အစိုးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ ျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ပါ ထိေတြ႔တိုက္ခိုက္မႈမ်ားရွိလာခဲ့သည္။    

ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းရွိ RCSS ႏွင့္ PNO ကဲ့သို႔ေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအ ဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္လည္း ဘိန္းတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ၾက သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၎တို႔မီွခိုအားထားေနရသည့္ အဆိုပါနယ္ေျမေဒသမ်ားရွိ နယ္ခံလူထုလူတန္း စားမ်ား၏ ျပင္းထန္သည့္ ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္မႈႏွင့္သာ အဆံုးသတ္ခဲ့ရသည္။ အျခားနည္းျဖင့္ အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ျခင္းမရွိသျဖင့္ ဤလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား သည္ ၎တို႔၏ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္းရွိ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ဘိန္းစို္က္ပ်ိဳးမႈမ်ားကို မသိက်ိဳးကၽြန္ျပဳ၍ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ၾကရသည္။ ထို႔အျပင္ အျခားသီးႏွံမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည့္ ေတာင္သူမ်ား နည္းတူ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားအေပၚ အခြန္စည္းၾကပ္ေကာက္ခံျခင္းျဖင့္ ၎တို႔အတြက္လည္း အ ထိုက္အေလ်ာက္ေသာ ၀င္ေငြမ်ားရရွိလာၾကသည္။   

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက တပ္မေတာ္ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားခဲ့သည့္ RCSS က အစိုးရႏွင့္ ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းသည့္ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့သည္။ လက္ေတြ႔၌လည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း UNODC ႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးအလြဲသံုးစားမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဗဟိုေကာ္မတီ(CCDAC)တို႔ႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာ ဆန္းစစ္၍ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားအတြက္ အျခားနည္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏိုင္ေစမည့္ အစီ အစဥ္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ေပးအပ္မႈတို႔ပါ၀င္သည့္ ပူးတြဲအစီအစဥ္တစ္ရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ ရြက္သြားရန္ သေဘာတူညီမႈရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ယင္းအစီအစဥ္ သစ္အေပၚ ေဒသႏၱာရအာဏာပိုင္မ်ား၏ ပိတ္ဆို႔ဟန္႔တားမႈအေပၚ RCSS အေနျဖင့္ မ်ားစြာစိတ္ပ်က္ရ သည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။^၄ ထိုသို႔မသိက်ိဳးကၽြန္ျပဳ ခြင့္ျပဳေပးထားသည့္ အေနအထားမ်ိဳး၌ ခိုင္ မာသည္ အစားထိုးအစီအစဥ္မ်ားမရွိဘဲ အတင္းအက်ပ္ဘိန္းခင္းမ်ားကို လိုက္လံဖ်က္ဆီးျခင္းသည္ သင့္ေလ်ာ္မႈမရွိသလို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ရာလည္း ေရာက္ေနသည္ဟု ေစာဒကတက္ခဲ့သည့္ Transnational Institute ၏ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခ်က္ကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ပါသည္။^၅

၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဘိန္းစစ္တမ္းရွင္းတမ္း 

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘိန္းစစ္တမ္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခ်က္မ်ားအတြက္ UNODC မွ “ရွင္းတမ္း”တစ္ခု ျပန္လည္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။^၆ သို႔ေသာ္လည္း ေက်နပ္ေလာက္စရာ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ိဳးမ ဟုတ္သလို အစီရင္ခံစာပါ အားနည္းခ်က္ယိုေပါက္မ်ားကို ေျပလည္သြားေစျခင္းမရွိေပ။ နည္းစနစ္ပိုင္း ဆိုင္ရာရႈေထာင့္မွ ေျဖရွင္းထားသည့္ UNODC ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အသစ္၌ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကို ရွင္းလင္းေျဖဆိုထားျခင္းမရွိေပ။ ယင္းအစား နဂိုမူရင္း အစီရင္ခံစာကို အမွန္ျပင္ဆင္ ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည့္အခ်က္က “ကြင္းဆင္းတိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးမႈ”ဟု UNODC သံုးႏႈန္းေျပာဆိုထား သည့္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာမ်ားကိုသာ လူစိတ္၀င္စားမႈပိုလာေစခဲ့သည္။ ဤအခ်က္ သည္ပင္ ေသာ့ခ်က္အခရာျဖစ္သည္။ UNODC သည္ "မည္သည့္နယ္ေျမေဒသကို မည္သည့္အဖြဲ႔အ စည္းက ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ၌ အတိအက်ေဖာ္ျပရန္ မရည္ရြယ္ပါ"ဟု ရွင္းလင္းေဖာ္ျပ ထားသည္။ အကယ္၍ ဤအတိုင္းဆိုပါက အစီရင္ခံစာအတြင္း UNODC အေနျဖင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ အတိအက်ႀကီး မမွန္မကန္စြပ္စြဲေျပာဆိုထားရသနည္း။ လြဲမွားသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားအေပၚ အဘယ္ ေၾကာင့္ ဆက္လက္ရပ္တည္ေနရသနည္းဟု ေမးစရာရွိလာသည္။ UNODC သည္ ဘိန္းစစ္တမ္းကို ႏွစ္စဥ္ေကာက္ယူ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရႏွင့္ ပူးတြဲထုတ္ျပန္ေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ UNODC ၏ သုေတ သနႏွင့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအားလံုးသည္ ပြင့္လင္းျမင္သာ၍ တာ၀န္ခံမႈရွိရွိျဖင့္ သတင္းမွန္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေပးရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါသည္။

လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးအသြင္ကူးေျပာင္းမႈသည္ အလြန္အေရးပါသည့္ အခ်ိဳးအေကြ႕၌ ေရာက္ ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္က UNODC ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အလုပ္အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးသည့္ အခင္းအက်င္းျဖစ္လာသည္။ ေျမျပင္အမွန္တရားမ်ားႏွင့္ အနီးစပ္ဆံုး တိက် ထင္ဟပ္မႈရွိေစမည့္ ဘက္မလိုက္ၾကားေနသည့္ အခ်က္အလက္ပါ စစ္တမ္းမ်ိဳးသည္ အခ်င္းခ်င္းေဆြး ေႏြးအေျဖရွာရန္၊ နားလည္ကိုယ္ခ်င္းစာႏိုင္ေစရန္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ အေျခခံတစ္ ရပ္ကို ေမြးဖြားေပး၍ အင္အားစုအသီးသီးကို စည္းရံုးလာေစႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တစ္ဖက္ သတ္ ဘက္လိုက္ထားသည့္စစ္တမ္းမ်ိဳးသည္ ပိုမိုတကြဲတျပားျဖစ္ေစၿပီး အနာဂတ္အျပန္အလွန္ ပူး ေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအတြက္ ပိုမိုႀကီးမားသည့္ အဟန္႔အတားမ်ားကိုသာ ေပၚေပါက္လာေစပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈကဲ့သို႔ေသာ မူးယစ္ေဆး၀ါးျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး လက္ညိဳးထိုးေခါင္းပံုခ်မႈ အေလ့အထသည္ မတူကြဲျပားသည့္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတ ကာဇာတ္ေကာင္မ်ား အစဥ္အဆက္က်င့္သံုးလာခဲ့သည့္ နည္းလမ္းေဟာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့ သို႔ေသာ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္မ်ားသည္ ေျမျပင္ရွိ တကယ့္အရွိတရားမ်ားႏွင့္ ကင္းကြာသြားေစၿပီး အာရံု ေထြျပားလာေစသျဖင့္ တိုက္ေဒသႀကီးတစ္လႊား အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ ေဒၚလာမီလီယံခ်ီသည့္ မူး ယစ္ေဆး၀ါးကုန္ကူးမႈမ်ား ေဖာင္းပြာလာခဲ့သည္။  

ပဋိပကၡသံသရာႏွင့္ အစိုးရ၏ ပ်က္ကြက္မႈမ်ား အဆံုးသတ္ခဲ့သင့္သည္မွာ ၾကာျမင့္လွၿပီျဖစ္သည္။ ယခု အခ်ိန္၌ UNODC ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ တိက်ေသခ်ာမႈမရွိသည့္ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို အစီရင္ခံျခင္းသည္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမ်ားအေပၚ ဆိုးဆိုးရြားရြားသက္ေရာက္ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္အထိ အကဲဆတ္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာဂရုျပဳရန္ လိုအပ္သည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္း၌ အာဏာ ပိုင္အေျပာင္းအလဲျမန္သည့္ ပဋိပကၡကမာၻ၌ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ပဋိပကၡကြင္းဆက္သံသရာသည္ အင္ အားစုတိုင္း တနည္းမဟုတ္တနည္း ပါ၀င္ပတ္သက္လာရသည့္ အခင္းအက်င္းမ်ိဳးကို တြန္းပို႔တတ္ ေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းသတိမူရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ မ်ား တာ၀န္ရွိသည့္ကိစၥကို ျငင္းခ်က္ထုတ္ေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဤအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ မည္သည့္အခါ မွ် အျငင္းပြားရန္ မလိုအပ္ခဲ့ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္း၌ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ႀကံဳ သလိုေရြး၍ လက္ညိဳးထိုးေခါင္းပံုခ်ရန္ UNODC ၏ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈသည္ ဗဟုသုတနည္းလြန္းရာ က်ၿပီး အကူအညီမျဖစ္သျဖင့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဘိန္းစစ္တမ္းအေပၚ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမႈမ်ား ဆက္လက္ ေပၚထြက္လာပါကလည္း ထူး၍အံ့ၾသသင့္စရာမရိွေတာ့ေပ။ 

အဆံုးသတ္မွတ္စုမ်ား

1. UNODC, “Myanmar Opium Survey 2018: Cultivation, Production and Implications”, Bangkok, Thailand: https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/Myanmar/Myanmar_Opium_Survey_2018-web.pdf

2. Transnational Institute, “People’s War on Drugs in Kachin State: Indication of Failed Policies”, TNI Commentary, 21 March 2016: https://www.tni.org/en/article/peoples-war-on-drugs-in-kachin-state-indication-of-failed-policies

3. Kachin Independence Organisation, “Open Letter to Jeremy Douglas” (UNODC), “Statement of objection to unfounded aspersion against KIA in UNODC's Myanmar Opium Survey 2018”, 15 February 2019: https://www.tni.org/files/open_letter_eng_myanmar_jinghpaw_miwa.pdf

4. Nan Tin Htwe, “RCSS calls on government to lift game on drugs”, The Myanmar Times, 1 September 2013: https://www.mmtimes.com/national-news/8034-rcss-calls-on-government-to-lift-game-on-drugs.html; Saw Yan Naing, “No Progress in Drug Eradication Program: Shan Rebels”, The Irrawaddy, 24 December 2013: https://www.irrawaddy.com/news/burma/progress-drug-eradication-program-shan-rebels.html

5. Transnational Institute, “Connecting the dots... Human rights, illicit cultivation and alternative development”, 22 October 2018: https://www.tni.org/en/publication/connecting-the-dots

6. UNODC, “2018 Myanmar Opium Survey clarification”, 27 February 2019: https://www.unodc.org/documents/southeastasiaandpacific/press-release/2019/UNODC_2018_Opium_Survey_clarification.pdf